Samsun’da asker uğurlama sadece bir genç bireyin vatani görevine uğurlanması değil, aynı zamanda bir mahallenin, bir ailenin, hatta bazen bir köyün gurur meselesidir. Askere gidecek genç için günler öncesinden hazırlıklar başlar. Aileler davetler verir, komşular bir araya gelir, dualar edilir. Uğurlama, bireysel değil kolektif bir gelenek hâline gelir.
Tarihi Kökleri: Neye Dayanıyor?
Samsun’daki asker uğurlama geleneği, Osmanlı dönemindeki seferberlik dönemlerine kadar uzanır. Anadolu’nun birçok yerinde olduğu gibi, Samsun’da da askere gidiş, bir gencin çocukluktan çıkıp topluma karşı sorumluluğunu üstlendiği bir geçiş dönemidir. Bu yüzden uğurlama, sıradan bir yolculuğun ötesinde anlam taşır.
Davul, Zurna, Konvoy: Samsun Usulü Eğlence
Samsun’un merkez ilçeleri olan İlkadım, Canik, Atakum ve Tekkeköy’de asker uğurlamalarında davul ve zurna eksik olmaz. Özellikle akşam saatlerinde, mahalledeki gençler araç konvoyları düzenler. Araçlar Türk bayraklarıyla süslenir, klaksonlar çalınır. Yollarda kortejler oluşur.
Bazı mahallelerde ise mahalle meydanında toplanılır, müzik açılır ve eğlence sabaha kadar sürer. “Asker eğlencesi” adı verilen bu kutlamalar, aynı zamanda sosyal bağları da pekiştirir.
“Asker Pastası” ve Yöresel İkramlar
Samsun’un bazı ilçelerinde (özellikle Terme, Çarşamba, Bafra) asker uğurlamalarında özel ikramlar hazırlanır. Bunlar arasında en yaygını “asker pastası”dır. Evde yapılan, üzerinde “Haydi Aslanım!” veya “Vatan Sana Emanet!” yazan pastalarla duygusal bir hava oluşturulur.
Yine geleneksel olarak keşkek, yöresel tatlılar ve ayran ikramı yapılır. Bu ikramlar, uğurlamaya gelen komşulara bir teşekkür niteliğindedir.
Mevlit ve Dualar: İnançla Harmanlanan Bir Gelenek
Özellikle kırsal kesimlerde, askere gidecek genç için mevlit okutulması çok yaygındır. Aile büyükleri tarafından organize edilen bu dini etkinlikte Kur’an-ı Kerim okunur, dualar edilir ve toplu yemek verilir.
Mevlit geleneği, uğurlamayı sadece eğlence değil; bir teslimiyet ve dua atmosferine de çeker. “Allah kavuştursun” dileği, bu gecelerin en sık tekrar edilen duasıdır.
Asker Olan Gururdur
Samsun’un kültürel kodlarında, bir mahalleden asker çıkması gurur kaynağıdır. Mahalle sakinleri, askere giden genci “delikanlı olmuş” olarak görür. Askerden döndüğünde de yine karşılamalar, davul-zurna ile yapılır. Bazı yerlerde dönüşte kurban kesilir.
Modernleşmeyle Değişen Gelenek
Eskiden toplu otobüslerle yapılan asker uğurlamaları artık bireyselleşti. Ancak hâlâ sosyal medya üzerinden canlı yayınlar, asker için hazırlanan özel videolar, mahalle grup mesajları ile bu gelenek dijitalleşerek varlığını sürdürüyor.
Bazı gençler kendi aralarında eğlence düzenlemeyi tercih ederken, kimileri sadece aile arasında sade bir uğurlamayı tercih ediyor. Ancak Samsun’un ruhunda asker uğurlaması hâlâ bir toplumsal olay olarak yaşıyor.
Samsun’un İlçelerinde Asker Uğurlama Farklılıkları
- Bafra: Davul-zurna eşliğinde uzun konvoylar, yüksek katılımlı eğlenceler dikkat çeker.
- Çarşamba: Geleneksel yemekler, özellikle keşkek ve fındıklı tatlılarla öne çıkar.
- Vezirköprü: Daha sade, mevlit ağırlıklı uğurlamalar yapılır.
- Atakum: Gençlerin organize ettiği modern tarz eğlenceler öne çıkar.
Geleceğe Taşınan Bir Miras
Asker uğurlama geleneği, Samsun’da sadece bir kültürel miras değil; aynı zamanda toplumsal birlikteliğin de bir sembolü. Nesilden nesile aktarılan bu gelenek, hem yerel kimliğin korunmasına katkı sağlıyor hem de toplumsal aidiyet duygusunu pekiştiriyor.
