Samsun’un Bafra ilçesinde yer alan Tepen Deliği, son yıllarda hem doğaseverlerin hem de tarih meraklılarının ilgi odağı haline geldi. Başaran Mahallesi (eski adıyla Kolay) sınırlarında bulunan bu doğal ve tarihi oluşum, kaya içine oyulmuş 136 basamaklı tüneli, iç içe geçmiş mağara sistemi ve etrafındaki doğal güzellikleriyle dikkat çekiyor.
Binlerce Yıllık Tarihe Açılan Doğal Geçit
Tepen Deliği’nin geçmişi Paleolitik Çağ’a, yani yaklaşık 6 bin yıl öncesine kadar uzanıyor. Bölge; Tunç Çağı, Helenistik dönem ve Roma İmparatorluğu dönemlerinde de aktif şekilde kullanılmış. Arkeolojik verilere göre bu tünel ve mağara sistemi, yalnızca barınma veya ibadet değil; aynı zamanda saklanma ve geçiş amacıyla da kullanılmış olabilir. Yakın çevresinde yer alan Hayat Kaya Mağarası ise, doğal bir dere ve minik bir şelaleye ev sahipliği yapmasıyla öne çıkıyor. Bu mağaranın iç kısmında, tarih öncesi dönemlere ait yaşam izlerine ve sarkıt-dikit oluşumlarına rastlamak mümkün.
Kayaya Oyulmuş 136 Basamaklık Merdiven Tünel
Tepen Deliği’nin en dikkat çekici yönü, adeta bir mühendislik harikası gibi kayaya oyularak oluşturulmuş merdivenli tünelidir. Uzmanlar, bu tünelin 136 basamaktan oluştuğunu ve tamamının doğal kaya içine titizlikle işlendiğini belirtiyor. Bugün bile basamaklar büyük oranda korunmuş durumda. Ancak merdivenler dar ve kaygan olduğu için, ziyaretlerin mutlaka dikkatli şekilde ve tercihen yerel rehber eşliğinde yapılması tavsiye ediliyor.
Koruma Altında, Ancak Hâlâ Gözlerden Uzak
Tepen Deliği, 1. derece arkeolojik sit alanı olarak tescillenmiş ve resmi olarak koruma altına alınmış durumda. Buna rağmen turistik anlamda yeterince tanıtılmamış olması nedeniyle pek çok kişi bu eşsiz doğal ve tarihî yapıyı hâlâ bilmiyor. Bafra Belediyesi’nin hazırladığı projeler kapsamında alanın tanıtılması, doğal yürüyüş rotaları ile bölgeye erişimin kolaylaştırılması ve çevresel düzenlemelerle birlikte ekoturizme kazandırılması hedefleniyor.
Doğa ve Macera Tutkunları İçin Yeni Bir Rota
Tepen Deliği ve çevresi, yalnızca tarih meraklıları için değil; aynı zamanda doğa yürüyüşçüleri ve fotoğrafçılar için de bulunmaz bir parkur. Trekking platformlarında paylaşılan güzergâhlara göre bölge, orta zorlukta 6 kilometrelik patika yollarla çevrili. Doğal flora, sessiz vadiler ve kuş sesleri eşliğinde yapılan yürüyüşler, ziyaretçilere ruhsal bir yenilenme sağlıyor.
Ziyaret Bilgileri ve Uyarılar
Konum: Samsun – Bafra – Başaran Mahallesi
Ulaşım: Özel araçlarla Kolay üzerinden ulaşılıyor.
Hazırlık: Spor ayakkabı, kafa feneri, su ve eldiven önerilir.
Uyarı: Merdivenler dik ve kaygan olabilir. Ekipmansız iniş tehlikeli.
Statü: 1. derece sit alanı, kazı ve tahribat yasaktır.
Samsun’un Derinliklerindeki Keşfedilmeyi Bekleyen Cevher
Tepen Deliği, Samsun’un bilinen turistik noktalarının ötesinde, keşfedilmeyi bekleyen otantik ve özgün bir kültürel miras olarak karşımızda duruyor. Doğal güzellikleri, arkeolojik derinliği ve taşıdığı gizemle; hem akademik araştırmalara hem de alternatif turizm arayışlarına açık bir alan. Doğru tanıtım ve sürdürülebilir koruma çalışmalarıyla, bu eşsiz yapı Samsun’un en değerli kültürel destinasyonlarından biri haline gelebilir.
