Cumhuriyet döneminin halkçı şiir anlayışını en güçlü şekilde temsil eden isimlerden biri olan Cahit Külebi, sade dili, içten anlatımı ve Anadolu’ya duyduğu derin sevgiyle Türk edebiyatında unutulmazlar arasında yer aldı. Gerçek adı Mahmut Cahit Erencan olan usta şairin hayatı, şiir anlayışı ve ardında bıraktığı eserler bugün hâlâ geniş kitleler tarafından ilgiyle okunuyor.
Erzurum’dan Tokat’a uzanan bir ömür
10 Ocak 1917’de Tokat’ın Zile ilçesinde dünyaya gelen Cahit Külebi’nin ailesi aslen Erzurumlu. Rus işgali sırasında Tokat’a göç eden ailesinin izleri, şairin şiirlerinde sıkça karşılık buldu. İlköğrenimini Tokat'ta, ortaokulu Sivas'ta, liseyi ise Kayseri ve Sivas'ta tamamlayan Külebi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun oldu.
Halkın diliyle, halk için yazdı
Cahit Külebi'nin şiir anlayışı halk şiiri geleneğine dayanıyor. Süslü söyleyişten uzak duran, gündelik dili estetik bir forma dönüştüren şair, Anadolu insanının yaşam mücadelesini, duygularını ve gözlemlerini yalın ama çarpıcı imgelerle kaleme aldı. "Toplumcu gerçekçilik" akımına yakın duran şiirlerinde memleket sevgisi, kırsal yaşam ve bireysel hüzünler dikkat çekti.
En bilinen eserleri
Şairin yayımlanmış başlıca şiir kitapları arasında Adamın Biri, Rüzgâr, Yeşeren Otlar, Süt, Türk Mavisi, Sıkıntı ve Umut, Yangın ve Güz Türküleri yer alıyor. Kamyonlar Kavun Taşır, Tokat’a Doğru ve Atatürk Kurtuluş Savaşında gibi şiirleri ise onu geniş bir okuyucu kitlesiyle buluşturdu.
Edebiyat dışında görev aldığı kurumlar
Cahit Külebi yalnızca bir şair değil, aynı zamanda eğitimci ve bürokrattı. Antalya Lisesi, Ankara Devlet Konservatuvarı ve Gazi Lisesi’nde edebiyat öğretmenliği yaptı. Milli Eğitim Bakanlığı’nda müfettiş olarak görev aldıktan sonra, 1960-1964 yılları arasında İsviçre’de kültür ataşeliği yaptı. 1976-1983 arasında Türk Dil Kurumu Genel Sekreterliği görevini yürüttü.
Ölümü ve ardında bıraktıkları
Cahit Külebi, 20 Haziran 1997 tarihinde Ankara’da kalp yetmezliği ve kronik akciğer hastalığı nedeniyle 80 yaşında yaşamını yitirdi. Ardında onlarca şiir, edebiyatımıza kazandırılmış bir halk dili ve Anadolu'nun özlemini taşıyan güçlü bir şiir mirası bıraktı.
Ödüllerle taçlanan bir kariyer
Külebi, yaşamı boyunca çok sayıda ödüle layık görüldü. Bunlar arasında Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü ile Türk Dil Kurumu Sanat Ödülü öne çıkıyor. Şiirleri farklı dillere çevrilerek uluslararası platformlarda da tanındı.
Bugün hâlâ ders kitaplarında
Cahit Külebi’nin şiirleri bugün okullarda okutulmaya devam ediyor. Türk edebiyatının temel taşları arasında gösterilen şair, samimi diliyle okurla bağ kurabilen ender isimlerden biri olmayı sürdürüyor. Onun şiirleri, yalnızca geçmişi anlatmakla kalmıyor; bugüne de anlam katıyor.
