Programda, çalışanların daha uzun süre istihdamda kalmasını teşvik edecek ve mali yük oluşturmadan uygulanacak yeni bir aylık bağlama sistemi üzerinde çalışıldığı belirtildi.
Yeni sistemin merkezinde “Aylık Bağlama Oranı (ABO)” olacak
Emekli maaşını belirleyen en önemli faktörlerden biri olan Aylık Bağlama Oranı (ABO), reformun merkezinde yer alıyor.
Sosyal Güvenlik Uzmanı Emin Yılmaz, ABO’nun, çalışanın prim gün sayısı ve hizmet dönemine göre değiştiğini belirterek şu bilgileri paylaştı:
“Emekli maaş hesaplamasında üç dönem dikkate alınır: 2000 öncesi, 2000–2008 arası ve 2008 sonrası. Her dönem için farklı oranlar uygulanır. Bu oranlar, primlerin enflasyon ve büyüme oranlarıyla güncellenmiş tutarına göre hesaplanır.”
2000 sonrası emekli aleyhine değişim yaşandı
Yılmaz, ABO oranlarının yıllar içinde düşürüldüğünü belirterek şunları söyledi:
-
2000 öncesi: En az %60, her 240 gün için %1 artışla en fazla %85 oran uygulanıyordu.
-
2000–2008 arası: İlk 3.600 gün için %3,5, sonraki 5.400 gün için %2, devam eden her 360 gün için %1,5 oran geçerliydi.
-
2008 sonrası: Her 360 gün için %2 oranı esas alındı.
Asgari ücret primi maaşı düşürüyor
Uzmanlara göre, sadece ABO değil, primin yatırıldığı kazanç tutarı da emekli maaşını doğrudan etkiliyor. Yılmaz, “Primler asgari ücret üzerinden yatırıldığında, emekli maaşı düşük kalıyor. Çünkü prim matrahı yükselmedikçe ortalama kazanç da düşük oluyor.” ifadelerini kullandı.
Yeni düzenleme ile adalet ve sürdürülebilirlik hedefi
Cumhurbaşkanlığı programında, yeni sistemin sosyal adaleti güçlendirmesi ve emeklilik sisteminin sürdürülebilirliğini artırması hedefleniyor. Ayrıca, torba yasa kapsamında işveren prim payının 1 puan artırılması ve asgari ücretin 7,5 katı olan prim kesintisi üst sınırının 9 kata çıkarılması planlanıyor.
Uzun süre çalışan daha fazla maaş alacak
Emin Yılmaz, mevcut sistemde uzun süre çalışanlarla kısa süre çalışanlar arasında maaş farkının düşük kaldığını belirterek şunları söyledi:
“Bugün 3.600 gün prim ödeyenle 9.000 gün prim ödeyen arasında fark sınırlı. Yeni düzenleme ile bu farkın adil hale getirilmesi bekleniyor.”
