Kurban Bayramı, dini anlamı kadar toplumsal dayanışma, paylaşım ve yardımlaşma kültürünü de yansıtan özel bir dönemdir. Ancak bayram boyunca yapılan kurban kesimleri, bazı önemli sağlık, hijyen ve etik problemleri de beraberinde getirebiliyor. Uzman görüşlerine göre, özellikle bireysel kesimlerde yapılan hatalar; hayvan refahının ihlali, çevre kirliliği, dini kurallara aykırılıklar ve halk sağlığı açısından ciddi riskler doğurabiliyor. Bu nedenle, kurban kesimi sırasında dikkat edilmesi gereken hususlar her yıl yeniden hatırlatılıyor.
Bu içerikte, kurban kesimi sürecinde halk arasında sık yapılan 10 yaygın hatayı ve bunlara karşı alınabilecek önlemleri kapsamlı şekilde aktarıyoruz.
1. Sağlık Kontrolü Olmadan Hayvan Kesimi
Kurbanlık hayvanın sağlıklı olması, hem dini açıdan hem de halk sağlığı bakımından en önemli önceliklerden biridir. Ancak ne yazık ki birçok kişi hayvan pazarından aldığı hayvanı herhangi bir veteriner kontrolünden geçirmeden kesime götürüyor.
Dikkat edilmesi gerekenler:
Hayvanın yaşının kurbanlık için uygun olması (küçükbaşta 1, büyükbaşta 2 yaş üstü).
Herhangi bir hastalık belirtisinin olmaması (göz akıntısı, burun akıntısı, topallama vb.).
Satıcının hayvanın sağlık raporunu sunması.
2. Uygun Alanlarda Kesim Yapılmaması
Belediyeler tarafından belirlenen kesim alanları yerine, apartman boşlukları, sokaklar veya uygunsuz zeminlerde yapılan kesimler hem çevre temizliğini hem de hijyen kurallarını ihlal ediyor.
Bu hatanın sonuçları:
Kan ve atıkların çevreye yayılması.
Mikrop ve hastalıkların bulaşma riski.
Görsel kirlilik ve toplumsal rahatsızlık.
Doğrusu:
Yetkili kesim alanları kullanılmalı veya özel, hijyenik, kapalı alanlarda, drenaj sistemi olan yerlerde kesim yapılmalı.
3. Hayvana Şiddet Uygulamak
Kesim öncesi hayvanın yatırılması sırasında yapılan bilinçsiz müdahaleler; hayvanın korkmasına, acı çekmesine ve kesimin eziyete dönüşmesine neden oluyor.
Doğru yaklaşım:
Hayvan nazikçe yere yatırılmalı.
Gereksiz baskı, tekme ya da bağırma gibi stres yaratacak davranışlardan kaçınılmalı.
Mümkünse ehil kişilerce sakinleştirilerek yatırılmalı.
4. Hayvanın Gözü Önünde Başka Hayvanların Kesilmesi
Hayvan refahı açısından önemli bir diğer yanlış da, bir kurbanlığın gözü önünde diğer hayvanların kesilmesidir. Bu durum hayvanların korku ve stres yaşamasına neden olur.
Uzmanlar ne diyor:
Kesim işlemi, hayvanların birbirini görmeyeceği şekilde yapılmalı. Hayvanın stresten uzak, sakin bir ortamda kesilmesi gerekir.
5. Kör veya Uygunsuz Bıçak Kullanımı
Kesim sırasında kullanılan bıçağın keskin olmaması, işlemi uzatır ve hayvana daha fazla acı verir. Ayrıca yanlış alet kullanımı, kazalara da yol açabilir.
Ne yapılmalı?
Bıçaklar keskin ve hijyenik olmalı.
Her kesim öncesi bıçak kontrol edilmeli.
Amatör kişiler değil, bu işin eğitimini almış ehil kişiler tarafından işlem yapılmalı.
6. Hayvan Can Vermeden Derisinin Yüzülmesi
En vahim hatalardan biri, hayvan henüz tam olarak can vermeden yüzme ve parçalama işlemlerine başlanmasıdır. Bu hem dini kurallara hem de etik değerlere aykırıdır.
Uyarılar:
Hayvanın tam olarak öldüğünden emin olunmadan derisi yüzülmemeli.
Canlı hayvanın parçalanması ağır bir hayvan refahı ihlalidir ve vicdani sorumluluğu vardır.
7. Sakatatların Uygunsuz Şekilde İşlenmesi
Karaciğer, bağırsak gibi sakatatlar doğru şekilde temizlenmediğinde ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
Öneriler:
Sakatatlar hemen soğuk ortamda işlenmeli.
İç organlar uzun süre açıkta bekletilmemeli.
Kullanılmayacak olan atıklar çevreye değil, belediye tarafından belirlenen yerlere atılmalı.
8. Eti Dinlendirmeden Tüketmek veya Buzluğa Koymak
Taze kesilmiş etin hemen pişirilmesi ya da doğrudan buzluğa atılması, hem tadını hem de sindirim sistemini olumsuz etkiler.
Nasıl doğru yapılır?
Et en az 6-12 saat dinlendirilip serin ortamda bekletilmeli.
Dinlenmemiş et hem sindirim sorunlarına hem de daha sert pişmiş ete neden olabilir.
9. Atıkların Doğaya Gelişi Güzel Bırakılması
Kesim sonrası ortaya çıkan atıkların çevreye bırakılması; hem görüntü hem de sağlık açısından ciddi sorunlar doğurur. Bu durum belediye cezalarına da neden olabilir.
Doğrusu:
Atıklar çöp poşetlerine konularak kapalı şekilde bertaraf edilmeli.
Belediye tarafından belirtilen çöp toplama sistemleri kullanılmalı.
10. Ehil Olmayan Kişilerin Kesim Yapması
Kesim işlemini bilmeyen kişilerin yapması hem hayvana eziyet hem de insan sağlığı açısından tehlike oluşturur. Ayrıca ciddi yaralanma riskleri doğurabilir.
Ne yapılmalı?
Kesim işini uzman kasaplara, belediyenin görevlendirdiği kesim personeline ya da bu konuda tecrübeli kişilere bırakın.
Amatörce yapılan kesimlerde bıçak kazaları, aşırı kan kaybı ve bulaşıcı hastalık riski artar.
Bilinçli Kesim, Sağlıklı Bayram
Kurban Bayramı’nda ibadetin doğru şekilde yerine getirilmesi, hem dini kuralların hem de etik sorumlulukların gereğidir. Bu nedenle, hayvan refahına, çevre temizliğine, halk sağlığına ve dini kurallara uygun kesim yapılması büyük önem taşır. Belediyelerin sunduğu kesim alanları, bilinçli tercihler ve uzman desteğiyle bu hataların önüne geçmek mümkündür.
