Türkiye’de tarım arazilerinin atıl kalmasının önüne geçmek amacıyla hazırlanan yeni düzenleme, 1 Eylül 2025 itibarıyla yürürlüğe giriyor. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın uygulamasıyla, üst üste iki yıl ekilmeyen özel mülkiyete ait tarım arazileri, arazi sahibinin rızası olmasa da sezonluk olarak kiraya verilecek. Düzenleme Resmî Gazete’de yayımlanarak hukuki çerçeveye kavuşturuldu.
45 gün içinde itiraz edilebilecek
Yeni sisteme göre, 1 Eylül’den itibaren tarlası kiralama kapsamına alınan arazi sahipleri, 45 gün içinde il veya ilçe tarım müdürlüklerine ya da e-Devlet üzerinden itiraz edebilecek. Bu süre içinde itiraz yapılmazsa arazi, devlet eliyle kiraya verilecek. İlk kiralamalar ise 16 Ekim 2025’ten itibaren başlayacak.
Kimler öncelikli olacak?
Kiralama sürecinde öncelik, arazinin bulunduğu yerleşim yerinde ikamet edenlere, sivil toplum kuruluşlarına ve meslek odalarına verilecek. Bu gruplarda birden fazla talep olması durumunda en yüksek kira teklifini veren kişi kiralamayı kazanacak. Öncelikli gruplardan başvuru olmazsa diğer istekliler arasında en yüksek teklif geçerli olacak.
Kira bedeli nasıl belirlenecek?
Kira bedeli, bölgede kirada bulunan en az üç benzer tarla baz alınarak belirlenen rayiç bedelin altında olmayacak. Emsal olarak gösterilecek kiralamalarda, akrabalar arası veya piyasa dışı bedeller dikkate alınmayacak. Belirlenen kira bedeli doğrudan arazi sahibinin banka hesabına yatırılacak. Arazi sahibine ulaşılamaması durumunda bedel, kamu bankasında araziye özgü bir vadeli hesapta nemalandırılacak ve hak sahiplerine ödenecek. Her il ve ilçede kurulacak Arazi Tespit Komisyonları, uydu görüntüleri, Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) verileri ve yerinde incelemelerle ekilmeyen arazileri belirleyecek. Kesinleşen “kiralanacak tarım arazileri listesi”, il tarım müdürlüklerinin internet sitesinde 7 gün süreyle ilan edilecek. Kiralamak isteyenler bu süre içinde başvurularını yapabilecek.
Kapsam ve istisnalar
Uygulama yalnızca özel mülkiyete ait tarım arazilerini kapsıyor. Dikili ve örtü altı (sera vb.) tarım yapılan araziler kapsam dışında tutuluyor. Tarımsal üretim açısından ekonomik olmayan parseller ise komisyon kararıyla kiralama dışı bırakılabilecek. Bu uygulama, 22 Ağustos 2024’te Resmî Gazete’de yayımlanan ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nun 8/K maddesine dayanan “İşlenmeyen Tarım Arazilerinin Tarımsal Amaçlı Kiraya Verilmesine İlişkin Yönetmelik” çerçevesinde yürütülecek.
