Kaz Tiridi, Samsun’un Kavak ilçesine özgü, tarihî köklere sahip geleneksel bir yemektir. Özellikle kış aylarında ve özel günlerde yapılan bu yemek, yüzyıllardır süregelen bir mutfak geleneğini temsil eder. Özgün pişirme yöntemi, kullanılan yerli kazlar ve yöreye özel yufka ekmekle birleşince, ortaya damakta iz bırakan benzersiz bir tat çıkar.
🎓 Kaz Tiridi’nin Kökeni ve Tarihi
Kaz Tiridi, Orta Karadeniz’in iç kesimlerinde yüzyıllardır yapılan bir yemektir. Özellikle Samsun’un Kavak ilçesiyle özdeşleşmiş olan bu yemek, aslında eski Türk mutfağının av hayvanlarıyla yapılan “tirid” geleneğinin devamıdır. "Tirit" ya da "tirid", Anadolu’nun birçok yerinde farklı etlerle yapılsa da, Kavak'ta bu gelenek, özel olarak yetiştirilen yerli kazlarla sürdürülür.
Eskiden, Kavak’ın köylerinde her evde birkaç kaz beslenirdi. Kışa girerken bu kazlar kesilir, özel olarak tuzlanır, kurutulur ve aylar boyunca tüketilirdi. Bu yöntem, hem bir saklama şekliydi hem de yemeklerin karakteristik lezzetini belirlerdi. Özellikle düğünlerde, bayramlarda ve misafir ağırlarken kaz tiridi sofraların baş tacıydı.
🎭 Kültürel Önemi ve Geleneksel Sunumu
Kaz Tiridi, sadece bir yemek değil, aynı zamanda bir misafirperverlik simgesidir. Köylerde hâlâ bir misafir geldiğinde “kaz çıkar” denir. Bu söz bile, yemeğin ne kadar değerli bir yere sahip olduğunu gösterir. Geleneksel olarak kaz etleri tandırda ya da taş fırında ağır ağır pişirilir. Etin suyu ile hazırlanan yağlı sos ise tiritin en önemli parçasıdır.
Kaz Tiridi'nin bir diğer önemli öğesi de ev yapımı yufka ekmekleridir. Bu ekmekler tiritin altına serilir ve kazın yağı ile harmanlanır. Böylece yemeğin aroması ekmeğe geçer ve sofradaki herkes bu lezzeti paylaşır.
🍽️ Kaz Tiridi Tarifi (Geleneksel Yöntemle)
🛒 Malzemeler:
1 adet orta boy yerli kaz (tercihen Kavak kazı)
1 tatlı kaşığı kaya tuzu
2 yemek kaşığı tereyağı
1 yemek kaşığı un
5-6 adet ev yapımı yufka (veya lavaş)
1 çay kaşığı karabiber
1 çay kaşığı pul biber
1 baş sarımsak (isteğe bağlı)
👩🍳 Hazırlanışı:
Kazın Hazırlığı:
Temizlenmiş kazı iri parçalara ayırın.
Tencereye alın ve üzerini geçecek kadar suyla haşlamaya başlayın.
Kaynamaya başladıktan sonra tuz ekleyin ve yaklaşık 2-3 saat ağır ateşte haşlayın.
Tirit Sosunun Hazırlığı:
Kaz haşlandıktan sonra suyunu süzün ve bir kenarda bekletin.
Ayrı bir tavada tereyağını eritip unu kavurun.
Kavrulan una azar azar kazın haşlama suyundan ekleyerek kıvamlı bir sos elde edin.
Bu sosa karabiber ve pul biber ekleyerek lezzetlendirin.
Yufkaların Hazırlığı:
Ev yapımı yufkaları büyükçe bir tepsiye serin.
Hazırladığınız sosu yufkaların üzerine gezdirin, yumuşayıp yağı emmesini sağlayın.
Kaz Etlerinin Servisi:
Haşlanmış kaz etlerini yufkaların üzerine dizin.
Dilerseniz fırında 5 dakika kızartarak sunum öncesi hafif çıtırlık kazandırabilirsiniz.
Servis:
Tüm bu işlemlerin ardından Kaz Tiridi sıcak olarak servis edilir.
Yanında ayran ya da üzüm hoşafı gibi geleneksel içeceklerle sunulabilir.
🏆 Coğrafi İşaret ve Tescil Süreci
Kavak Belediyesi tarafından 2022 yılında başvurusu yapılan Kaz Tiridi, Samsun'un gastronomi mirası olarak coğrafi işaret tescil sürecindedir. Bu süreç, hem yemeğin korunması hem de bölge ekonomisine katkı sağlaması açısından büyük önem taşımaktadır.
🌟 Bilinmeyen Gerçekler
Kaz Tiridi'nin yağı, yemeğin ana karakterini oluşturur. Bu yağ soğudukça donduğu için, genelde sıcak tüketilir.
Kavak’ta bazı aileler kazın yalnızca kış aylarında kesilmesini bir gelenek olarak sürdürür.
Kaz etinin sindirimi kırmızı ete göre daha zor olduğundan, yanında tüketilen sarımsak ya da sumaklı soğan salatası, sindirimi kolaylaştırır.
Bu yemeği yemek için Kavak’a gelen gastronomi turları mevcuttur.
Daha fazla samsun haber için tıklayın…
