Paratiroid bezlerinden salgılanan parathormon (PTH), vücuttaki kalsiyum ve fosfor dengesini korumada hayati rol oynar. Kandaki PTH seviyesinin normalden düşük veya yüksek olması, kemik sağlığından böbrek fonksiyonlarına kadar pek çok sistemi etkileyebilir. Özellikle parathormon yüksekliği, kemik erimesi, böbrek taşı ve kas ağrısı gibi ciddi sonuçlara yol açabilir.
PTH (Parathormon) nedir?
Parathormon, boynun arka kısmında bulunan dört küçük paratiroid bezi tarafından salgılanan bir hormondur. Bu hormon, kandaki kalsiyum düzeyinin dengede kalmasını sağlar. Kemiklerden kana kalsiyum geçişini destekler, bağırsaklarda kalsiyum emilimini artırır ve böbreklerde kalsiyumun geri emilimini düzenler. Ayrıca D vitamini aktivasyonunda da görev alır.
PTH testi nedir?
PTH testi, kandaki parathormon miktarını ölçerek paratiroid bezinin ne kadar aktif çalıştığını gösterir. Bu test, kalsiyum ve fosfor seviyeleriyle birlikte değerlendirilir. Normal PTH değeri genellikle 15 ila 65 pikogram/mL arasında kabul edilir. Bu aralığın üzerindeki veya altındaki sonuçlar, vücutta mineral dengesizliğine işaret edebilir.
Parathormon yüksekliği nedir?
Parathormon yüksekliği, paratiroid bezlerinin gereğinden fazla hormon salgılaması sonucu kandaki kalsiyum seviyesinin yükselmesiyle ortaya çıkar. Bu durum hiperparatiroidizm olarak adlandırılır. Uzun süreli yüksek PTH düzeyi, kemiklerden aşırı kalsiyum çekilmesine yol açarak kemik erimesine, böbrek taşı oluşumuna ve kas güçsüzlüğüne neden olabilir.
Parathormon yüksekliği neden olur?
PTH yüksekliğinin en yaygın nedeni, paratiroid bezlerinde oluşan adenom yani iyi huylu tümörlerdir. Bunun yanı sıra bez büyümeleri (hiperplazi), D vitamini eksikliği, böbrek hastalıkları ve magnezyum düşüklüğü de bu duruma neden olabilir. Bazı vakalarda genetik faktörler veya nadiren paratiroid kanseri de etkili olabilir.
Parathormon yüksekliği belirtileri nelerdir?
PTH yüksekliği vücuttaki kalsiyum dengesini bozduğu için farklı organlarda çeşitli belirtiler ortaya çıkar. Hastalarda yorgunluk, kas ve eklem ağrısı, sık idrara çıkma, mide bulantısı, iştahsızlık, kabızlık ve ruh hali değişiklikleri görülebilir. Bu belirtiler, kandaki kalsiyum seviyesinin artmasına bağlı olarak zamanla şiddetlenebilir.
Parathormon düşüklüğü nedir ve neden olur?
Parathormon düzeyinin normal aralığın altına düşmesi hipoparatiroidizm olarak tanımlanır. Bu durumda kanda kalsiyum seviyesi düşerken fosfor seviyesi yükselebilir. Genellikle tiroid ameliyatları sırasında paratiroid bezinin zarar görmesi, otoimmün hastalıklar, genetik faktörler ve magnezyum eksikliği bu tabloya yol açar.
Parathormon düşüklüğünün belirtileri nelerdir?
PTH düşüklüğüne bağlı olarak kandaki kalsiyumun azalması, kas krampları, ağız çevresinde uyuşma, karın ağrısı, kalp ritim bozuklukları ve saç-tırnak yapısında kırılganlık gibi semptomlara neden olabilir. Tedavi edilmediği takdirde bu durum uzun vadede sinir sistemi ve kas fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir.
