Samsun’un doğal miraslarından biri olan Kızılırmak Deltası’nda manda yetiştiriciliğini modern, sürdürülebilir ve katma değerli bir yapıya kavuşturmayı hedefleyen “Mandadan Markaya” projesi başlatıldı. Proje ile bölgedeki geleneksel üretim, bilimsel destekle markalaşma sürecine girecek.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Yetiştirme ve Islahı Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Kemal Ayan’ın yürütücülüğünü üstlendiği projenin eğitim danışmanlığını Doç. Dr. Bakiye Kılıç yapıyor. Projenin koordinasyonu ise OMÜ Yerel Eylem Grubu Derneği (OMYEGDER) Başkanı Tolga Eren tarafından sağlanacak. Toplam 60 bin dolar bütçeye sahip olan ve 12 ay sürecek proje, manda varlığının korunmasının yanı sıra yerel halkın gelir kaynaklarını da güçlendirmeyi amaçlıyor.
GELENEKSEL ÜRETİM BİLİMLE MARKALAŞACAK
Türkiye’nin en yüksek manda varlığına sahip illerinden biri olan Samsun’da yaklaşık 26 bin 600 baş manda bulunuyor. Ancak ürünlerin markasız ve düşük katma değerle satılması üreticilerin en büyük sorununu oluşturuyor. “Mandadan Markaya” projesi ile bu sorun aşılacak, akademik bilgi ve yerel deneyim bir araya getirilecek. Proje kapsamında Samsun’a özgü manda ürünleri için coğrafi işaret süreci başlatılacak, ürünlerin kalite ve menşe güvencesi sağlanacak. Pazar araştırmaları, ambalaj tasarımı çalışmaları ve online satış kanallarıyla ürünlerin ticari değeri artırılacak. Üreticilere hijyenik sağım, doğru yemleme ve modern dölleme yönetimi gibi teknik konularda eğitimler verilecek.
PROJE BİLGİLENDİRME TOPLANTISI GERÇEKLEŞTİRİLDİ
Kızılırmak Deltası'nda manda üreticileri, proje ortaklarının ve akademisyenlerinin katılımıyla proje bilgilendirme toplantısı gerçekleştirildi. Proje hakkında konuşan Prof. Dr. Ali Kemal Ayan, "Mandadan Markaya projesi ilk olarak 2005 yılında Manda Sevdamız projesiyle başladı. Birleşmiş Milletlerin Küresel Çevre Fonu destekli bir projeydi. O projeden sonra geldiğimiz bu noktadan manda sürü sahiplerinin hem manda sayıları attı. Manda sütünden ve etinin yapılan ürünlerin çeşitlendirilmesi, pazar değerlerinin arttırılması ve marka yolcuklarının oluşturulmasıyla ilgili bir ihtiyaç ortaya çıktı. Bu ihtiyacı karşılamak için manda ile ilgili olan bütün kurumlar kuruluşların desteğiyle bu projeyi yürütmeye çalışıyoruz. Manda bu sulak alanların en önemli ekosistem mühendisleridir. Burada mandanın ekonomik öneminin yanında ekolojik bir önemi mevcuttur. Mandaya, manda üreticilerine, manda ürünlerini pazara taşıyan bir projedir" ifadelerini kullandı.
"BU PROJE UMUYORUM MANDANIN O GÜZEL ÜRÜNLERİNİ AFİYETLER İÇERİSİNDE YEME FIRSATI VERİR"
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Küçük Ölçekli Projeler Türkiye Ulusal Koordinatörü Gökmen Argun, "Türkiye'de 33 yılımız. 400 üzerinde proje destekledik. Samsun şu anda bizim odak alanımız. Burada 11 tane proje destekledik. Bunlardan 1 tanesi de ‘Mandadan Markaya' projesidir. Geçmişte desteklediğimiz ‘Manda Sevdası' projesinin ikinci kademesi gibi gözüküyor. Muazzam bir çalışmanın bu aşamaya gelmesi bizi çok heyecanlandırdı. Umut ediyorum manda gerçek anlamda hem Samsun için hem Kızılırmak Deltası'ndaki çeşitliliği tanıtmak için muazzam bir fırsat olur. Mandanın o güzel ürünlerini afiyetler içerisinde yeme fırsatı verir" dedi.
"SÜT VERİMİNİ YÜKSELTMEMİZ LAZIM"
Samsun Damızlık Manda Yetiştiriciler Birliği Temsilcisi İsmail Metin, "Samsun'da 2008 yılında kurulduğumuz yıllarda manda sayısı 7 bin adetti. Türkiye genelinde ise 30 bin adetti. Bakanlığımız ve üniversitemiz ile yapmış olduğumuz projelerle 2024 yılında 22 bine çıktı. Maalesef bu durum aşağıya inmeye başladı. Şu anda 19 bin manda varlığımız var. Bunların yegane sebeplerinden bir tanesi de ekonomik sıkıntılardır. Beslenme alanlarındaki yırtıcı hayvanlardan dolayı yüzde 10 yavru kaybımız var. Bu durum da manda sayısının artışını engelliyor. Markalaşma konusunda ise süt verimini arttırmamız gerekiyor. Bizim manda birliğimiz ıslah birliğidir. Türkiye genelinde 30 bin manda da ıslah projesi yürütüyoruz. Bunun 4 bin tanesi Samsun'dadır. İtalya, Türkiye'den dünyanın diğer illerinde aldığı mandaları 30 yılda ıslah etmiş. Bugün İtalya'nın süt ortalaması 9 kilodur. Önce süt ortalamasını yükseltmiş. Biz de 6 kilo bile olamadık" şeklinde konuştu.
Proje kapsamında 50 kadın ve genç üreticiye özel eğitimler, mentorluk ve destek bilgilendirmeleri verilecek. Engiz Kadın Girişimi Kooperatifi’nin katkılarıyla üretici örgütlenmesi ve kooperatifleşmenin güçlendirilmesi hedefleniyor.
HEDEF 150 BİN DOLARLIK GELİR ARTIŞI!
Projenin sonunda manda ürünleri için güçlü ve tanınabilir bir marka kimliği oluşturulması, üreticilerin toplam gelirlerinde yaklaşık 150 bin dolarlık artış sağlanması öngörülüyor. Yerel festivaller, tadım etkinlikleri ve sosyal medya kampanyaları ile manda ürünlerinin hem ekolojik hem sağlık açısından faydaları tanıtılacak. Yetkililer, projenin Kızılırmak Deltası’nda sürdürülebilir tarım ve hayvancılık adına örnek bir model oluşturacağını vurguladı.
Toplantı, manda ürünlerinin sunumu ile son buldu.
