Samsun, zengin tarihsel geçmişi ve etnik çeşitliliğiyle Anadolu'nun önemli kültür merkezlerinden biri olmuştur. Bu zenginliğin en somut örneklerinden biri de kuşaktan kuşağa aktarılan geleneksel el sanatlarıdır. Ancak modern yaşamın hız kazanması ve endüstriyel üretimin yaygınlaşmasıyla birlikte, bu el emeği göz nuru sanatlar giderek unutuluyor.
Sepet Örücülüğü: Karadeniz’in İnce İşçiliği
Özellikle Bafra ve Terme çevresindeki köylerde yaygın olan sepet örücülüğü, geçmişte hem ev içi kullanımda hem de pazarda taşıma amacıyla önemli bir yere sahipti. Fındık dalı, kargı ve söğüt gibi doğal malzemelerle örülen sepetler, hem sağlamlığıyla hem de estetik görünümüyle dikkat çekerdi. Bugün ise bu zanaatı sürdüren ustaların sayısı yok denecek kadar az.
Kese Dokuma: Kadınların Sessiz Zanaatı
Samsun’un özellikle dağ köylerinde, gelin sandıklarının olmazsa olmazı olan kese dokuma, pamuklu veya yün ipliklerle elde yapılan zarif bir tekstil ürünüdür. El tezgahlarında dokunan bu keseler hem çeyizlik hem de günlük kullanım için hazırlanırdı. Zamanla fabrikasyon tekstil ürünlerinin çoğalması, bu el sanatını da unutulmaya itmiştir.
Ahşap Oyma: Kavak ve Vezirköprü’nün Geleneksel Ustalığı
Ahşap oyma sanatı, özellikle Kavak ve Vezirköprü ilçelerinde cami süslemeleri, sandıklar ve ev mobilyaları gibi alanlarda yoğunlaşmıştı. Ustalar, ceviz ve kayın gibi sert ağaçları işleyerek yüksek işçilikli ürünler ortaya koyarlardı. Günümüzde bu ustalık sadece birkaç yaşlı sanatkar tarafından sürdürülmeye çalışılıyor.
Hasır Örgü: Doğadan Sanata
Hasır örgü, genellikle çeltik sapları veya kamış kullanılarak yapılan bir başka geleneksel el sanatıdır. Özellikle Terme ve Çarşamba Ovaları’nda hasat sonrası elde edilen bu malzemelerle minder, yer sergisi ve şemsiye iskeleti gibi ürünler örülürdü. Ancak bu sanata olan ilgi giderek azalmakta.
Unutulmaya Yüz Tutmuş Samsun El Sanatları – Özet Liste
- Sepet örücülüğü – Bafra, Terme
- Kese dokuma – Ladik, Havza köyleri
- Ahşap oyma – Vezirköprü, Kavak
- Hasır örgü – Terme, Çarşamba
- Yün eğirme ve kilim dokuma – Ayvacık, Asarcık
Kültürel Miras Koruma Altında mı?
Samsun’daki bazı belediyeler ve halk eğitim merkezleri, bu geleneksel sanatları yaşatmak adına zaman zaman kurslar ve sergiler düzenlese de, bu çabalar sınırlı kalıyor. Kültürel mirasın korunması için hem yerel yönetimlerin hem de halkın bilinçlenmesi büyük önem taşıyor.
Daha fazla Samsun Haber için tıklayınız.
