Türkiye’de 19 Haziran
19 Haziran, Türkiye’de geçmişin önemli kilometre taşlarını barındırır. Örneğin 1868 yılında dönemin içişleri bakanı Mithat Paşa tarafından kurulan Memleket Sandıkları, ülkemizin ekonomik kalkınma sürecine temeller atmıştır. Cumhuriyet döneminde de 19 Haziran unutulmaz anları taşıyor: 1926 yılında Mustafa Kemal Atatürk, İzmir gezisini izleyen Anadolu Ajansı’na “Benim naçiz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır” demeciyle ülke geleceğine olan inancını vurguladı. Aynı yıl önde gelen Türk siyasetçi Mithat Paşa’nın kurduğu ekonomik yapı yeni Cumhuriyet’e miras kalmıştı.
1934’te ise Türkiye’nin ilk yerli operası Özsoy’un Ankara’daki ilk gösterimine Atatürk ile İran Şahı Rıza Pehlevi birlikte katıldı. Bu etkinlik, Cumhuriyet’in kültürel rotasını çizdi. Yine 1961 yılında, Kuveyt’in bağımsızlığını ilan etmesiyle Orta Doğu’da dengeler değişirken aynı yıl Türkiye ile Almanya arasında işçi göçü anlaşması yapıldı. Böylece Türkiye, Avrupa’ya açılan yeni bir ekonomik döneme girdi. 1965’te Eskişehirspor kulübünün kuruluşu da bu tarihi spor sayfalarına yazdırdı.
Dünya Tarihinde 19 Haziran
19 Haziran, dünya tarihinin dönüm noktalarından bazılarına da ev sahipliği yaptı. En bilinen olaylardan biri, Juneteenth olarak anılan ABD’de köleliğin tamamen sona erdirilişi. 1865’te Teksas’ta tüm kölelerin özgürleştirildiği haberi 19 Haziran’da verildi. Dolayısıyla bu tarih ABD’de “Özgürlük Günü” olarak kutlanır; 2021’de Başkan Joe Biden imzaladığı yasa ile Juneteenth federal tatil ilan edilmiştir.
Aynı gün başka ülkelerde de simgesel olaylar yaşandı. 1885’te ünlü Özgürlük Heykeli Fransa’dan deniz yoluyla New York’a ulaştırıldı. 1910’da ise Dünya Babalar Günü ilk kez ABD’de kutlanmaya başlandı. Bunun yanında II. Dünya Savaşı sırasında 1944’te Filipin Deniz Savaşı’nın ilk günü 19 Haziran’a denk geldi. Soğuk Savaş döneminde ise 1953’te Sovyetler adına casuslukla suçlanan Rosenberg çiftinin idamı (ABD’de), 1961’de Kuveyt’in bağımsızlığı (İngiltere’den) gibi olaylar gerçekleşti.
Öte yandan bugünün ruhunu yansıtan bir başka konu da “günümüz kutlamaları”. Haberler.com’un aktardığına göre, her yıl 19 Haziran “Dünya Boş Boş Gezme Günü” olarak kutlanıyor. Modern yaşamın hızı içinde, hiçbir şey yapmadan dinlenmenin değerini hatırlatan bu gün; parklarda yürümeyi, sokaklarda amaçsız dolaşmayı veya sadece bir bankta oturup etrafı izlemeyi teşvik eder. Yani tarih boyunca büyük kırılmaların yanı sıra, günümüzde “yerinde sayma”nın önemini hatırlatan bir mesaj da 19 Haziran’da veriliyor.
Görüldüğü gibi 19 Haziran, ne kadar sıradan gözükse de geçmişte Türkiye ve dünyada pek çok önemli dönemeç içeriyor. Bir yandan Atatürk’ün sözleriyle Türkiye Cumhuriyeti’nin azminin simgesi, diğer yandan ABD’de köleliğin sona erdiği gün olarak özel bir anlam taşıyor. Bu anlamlı gün, okuyucularımıza tarihe ufak bir yolculuk yapma fırsatı sunuyor. 19 Haziran’ın gölgede kalan hikâyeleri, aslında bugünümüzü anlamamızda küçük ama değerli birer işaret gibi karşımızda duruyor.
