Oysa doğru “istem” , yani prompt , ile aradığınız bilgiyi daha hızlı, net ve kullanışlı biçimde elde edebilirsiniz. Uzun yıllardır yapay zekâ ile çalışanların ortak deneyimi şu: küçük bir yönlendirme farkı, çıktının kalitesini dramatik biçimde değiştirir. Öncelikle temel mantık: ChatGPT’ye ne kadar açık ve yapılandırılmış bir görev verirseniz, o kadar yararlı sonuç alırsınız. Bunun için sık kullanılan ve etkisi kanıtlanmış on yaklaşımı aşağıda örneklerle anlatıyorum ama tek tek komutları ezberlemektense, mantığı anlamak daha kalıcı sonuç verir.
Rol ve hedefi baştan koymak
Bir sohbeti “ne yaptırmak istediğinizi” belirterek başlatın. Mesela bir içerik yazdıracaksanız "Bir pazarlama metin yazarı rolünü üstlen, KOBİ sahipleri için Instagram reklam metni yaz" gibi bir giriş, modelin üslubunu ve odak noktasını hemen ayarlar. Bu tür “rol + kitle + görev” tanımı, modelin gereksiz bilgi üretmesini engeller ve işe odaklanmasını sağlar.
Kısa, net ve örneklerle isteyin
Belirsiz cevaplarla uğraşmak istemiyorsanız, “Cevabını kısa, net ve en az iki örnekle yaz” demek işe yarar. Böylece hem özet hem de pratik uygulama elde edersiniz; özellikle öğretici içeriklerde ya da nasıl yapılır rehberlerinde bu çok faydalıdır.
Tekrarlardan kaçının, yalnızca yeni bilgi verin
Eğer sohbet ilerledikçe aynı bilgileri tekrar alıyorsanız, modele “Aynı bilgiyi tekrar etme, yalnızca yeni ve ek bilgiler sun” diye direktif verebilirsiniz. Bu, uzun sohbetlerde verimliliği artırır ve okur deneyimini iyileştirir.
Adım adım yol haritası isteyin
Karmaşık süreçlerde en etkili yöntemlerden biri, cevabı numaralandırılmış adımlara bölmesini istemektir: “Yanıtını adım adım ve numaralı liste halinde yaz.” Proje planları, teknik dökümantasyon ya da tarifler için okunması en kolay format budur.
Özetle başla, detayla bitir
Hem hızlı bilgi hem de ayrıntı arıyorsanız, “Önce kısa bir özet ver, ardından detaylara gir” yönlendirmesi ideal. Bu çift katmanlı yapı, zamanınız kısıtlıysa bile ana fikri hemen almanızı sağlar.
Tablo isteğiyle karşılaştırmayı kolaylaştırın
Farklı seçenekleri görselleştirmek gerektiğinde “Yanıtını tablo formatında düzenle” diyebilirsiniz. Ürün karşılaştırmaları, artılar-eksiler listeleri veya fiyat/performans tabloları için bu komut en pratik çözümdür.
Anladığını geri söylemesini isteyin
Sorunuzun yanlış anlaşıldığını düşündüğünüz anlarda yapay zekâdan önce kendi cümleleriyle soruyu tekrar etmesini isteyin: “Sorumu yanlış anladıysan, önce kendi cümlelerinle tekrar et.” Bu küçük kontrol, yanlış yönlendirmelerin önünü alır ve gereksiz revizyonları azaltır.
Farklı üsluplarda aynı içeriği talep edin
Bazen aynı bilgiyi farklı tonlarda görmek işinize yarar. Modelden “Aynı bilgiyi üç farklı dille yaz: resmi, günlük ve yaratıcı” demeniz, içeriği hangi platforma veya hedef kitleye uyarlamak istediğinize karar vermenizi kolaylaştırır.
Eksikleri sormasını sağlayın
Etkileşimli bir çalışma isterseniz, “Eksik kalan kısımları bana sor, sonra devam et” talimatı, modelin belirsiz noktaları sizinle netleştirmesine ve daha kişiselleştirilmiş çıktı üretmesine olanak tanır.
Kaynak isteyin
Bilginin güvenilirliğini artırmak için son olarak “Yanıtını mümkünse kaynaklarla destekle” demeyi unutmayın. Özellikle istatistik, tarih veya bilimsel iddialar söz konusuysa kaynak gösterimi güven oluşturur.
Nasıl kullanılmalı: küçük taktikler
Bu yaklaşımları tek tek kullanabileceğiniz gibi, bir arada da verebilirsiniz. Örneğin:
“Bir teknik metin yazarı rolünü üstlen. Yazı mühendislik öğrencileri için olacak, önce kısa bir özet ver, ardından adım adım bir kılavuz sun. Aynı bilgiyi tablo halinde de ekle ve kullandığın kaynakları belirt.”
Böyle bir istem, modelin hem formatı hem de derinliği bilmesini sağlar ve beklenmedik, dağınık çıktılar alma riskini azaltır.
