Asgari ücretin genel anlamda global çapta uygulanmaya başlanışı yüzyıllar öncesine dayansa da, bunun yasal statüye kavuşturulması ise ancak 1800’lü yıllar ile birlikte gündeme gelmeye başlamıştır. Sanayi devriminin ardından işçilerin alacağı “en düşük ücret” gündeme gelmiş ve burada bir standarda gidilmesi ihtiyacı hasıl olmuştur. Uzun süre yeterli ve etkin şekilde uygulanamayan asgari ücretin düzenli tatbiki ise 1900’lü yıllar ile birlikte mümkün olmaya başlayabilmiştir. Ülkemizde asgari ücret ise 1936 ve sonraki yıllarda “gündemimize” girmiştir.
Asgari Ücret Uygulaması Nasıl ve Neden Çıktı?
Ekonominin küreselleşmesi ve kapitalist sistemin geniş çapta zemin bulması ile birlikte şirketlerin yüksek kar marjı hırsları da tüm dünyada arttı. Rekabette öne geçmek isteyen şirketlerin işçi ücretlerinde kesintiye giderek “tasarruf” etmeye çalışmaları, işçilerin hak ettiklerinden az kazanmalarına neden oldu.
İşçi haklarının savunulması, emeğin sömürülmemesi, iş barışının sağlanması, asgari insani standartların korunması gibi nedenlerle global çapta “asgari saat ücreti” uygulanmaya başlanılmıştır. Böylece, bir işçinin saatlik en düşük kazanabileceği tutar yasalarla korunmaya çalışılmıştır. Ancak bu sistemi oturtmaya çalışmak, onlarca yıl almıştır.
En güncel haberler için buraya göz atabilirsiniz.
Türkiye’de Asgari Ücret Uygulaması Ne Zaman Başladı?
Ülkemizde asgari ücret ilk kez 1936 yılında “İş Kanunu” ile mevzuata girmiştir. Bununla birlikte, 1951 yılına kadar uygulanması mümkün olmamıştır. 1951 ile 1967 yılları arasında ise, mahalli komisyonlar tarafından bölgelere göre farklı asgari ücretler belirlenmiştir. Bu durum, iç göçü tetiklemiş ve daha yüksek asgari ücret belirlenen bölgelerin göç almasına, daha düşük asgari ücret belirlenen bölgelerin ise göç vermesine neden olmuştur.
Ulusal bazda asgari ücreti belirleyen ve hali hazırda da etkinliğini sürdüren “Asgari Ücret Komisyonu” 1967 yılından itibaren toplanmaya başlamıştır. Böylece Türkiye çapında asgari ücret belirlenerek uygulamaya konuşmuştur. Geride kalan yaklaşık 60 yılın bazı dönemlerinde yılda 1 kez, bazı dönemlerinde ise yılda 2 kez asgari ücret belirlenmiştir.
Asgari Ücret Saatlik mi, Aylık mı Uygulanıyor?
Global çapta asgari ücretin saatlik olarak belirlenmesi ve uygulanması yaygındır. Ülkemizde ise aylık asgari ücret açıklanmaktadır. Bununla birlikte, saatlik asgari ücret de belirlenmektedir. Haftalık 30 saate kadar olan çalışmalar “kısmi çalışma”, 30 ile 45 saat arasındaki çalışmalar ise “tam zamanlı çalışma” olarak kabul edilmektedir. İşçilere haftada en az 1 gün izin vermek ve haftada maksimum 45 saat çalıştırmak yasal zorunluluktur.
Asgari Ücret Nasıl Belirleniyor?
Ülkemizde asgari ücret, Asgari Ücret Komisyonu’nun toplanması ile belirleniyor. Karar alma aşamasında komisyonda “oy çokluğu” aranıyor. İşçi ve işveren temsilcilerinin yanı sıra hükümetin de katılımı ile gerçekleştirilen komisyon toplantılarından genellikle oybirliği ile karar çıkmamasına rağmen, “arabulucu” rolündeki hükümet kanadının belirlediği tutar uygulamaya konuluyor.
Asgari Ücret Ne Kadar 2025?
Asgari ücret 2025 yılı itibariyle brüt 26.005,50 TL ve bet 22.104 TL olarak uygulanıyor.
