1 Temmuz'da tatile girmesi beklenen TBMM’de, emekli ve memur maaşlarına ilişkin düzenlemelerin hâlâ gündeme alınmamış olması, milyonlarca kişinin zam beklentisini zora soktu. Sosyal Güvenlik Uzmanı İsa Karakaş, konuya dair yaptığı değerlendirmelerde zam ihtimalinin gecikebileceği uyarısında bulundu.TBMM’ye sunulan Torba Kanun teklifinde, emekli ve memur maaşlarına yönelik açık bir zam maddesinin yer almadığı görülüyor. İsa Karakaş, Meclis’in kapanma süreci göz önüne alındığında, zamların Temmuz maaşlarına yetişmesinin oldukça zorlaştığını vurguladı.
“Sıfır Zam” Tehlikesi Masada
Karakaş, zam oranlarının kök maaş üzerinden hesaplanması halinde, 12 bin 500 TL’nin altında maaş alan milyonlarca emeklinin artıştan hiç faydalanamayabileceğini belirtti. Bu durum “sıfır zam ihtimali” olarak nitelendirilirken, ilave bir yasa çıkmadığı sürece mağduriyetin artabileceği ifade ediliyor.
Beklenti Yüksek, Umutlar Yasal Düzenlemede
En düşük emekli maaşının 14 bin 469 TL olduğu mevcut tabloda, bu rakamın 16 bin 850 TL’ye çıkarılması için yeni bir düzenleme gerekiyor. Ancak bu artışın sağlanması için hükümetin yeni bir teklif sunması şart.Kamu işçileri, memurlar ve emeklileri ilgilendiren toplu sözleşme ve vergi dilimi konularında da somut bir gelişme henüz yaşanmış değil. Karakaş’a göre hükümetin teklif oranı yüzde 16 seviyesinde ve bu oran geniş kesimler için yetersiz olabilir. Gözler, Meclis komisyonlarından çıkacak sonuca çevrilmiş durumda.
TÜRKİYE'DE EMEKLİLİK ŞARTLARI NELER?
Türkiye’de emekli olabilmek için gereken şartlar; sigorta türüne, ilk sigortalı olunan tarihe, doğum tarihine, prim gün sayısına ve yaşa göre değişiklik gösterir. En yaygın sistem 4A (SSK), 4B (Bağ-Kur) ve 4C (Emekli Sandığı) sigorta kollarıdır.
Emeklilik Şartları Genel Tablo
| Sigorta Türü | Gerekli Prim Günü | Gerekli Yaş | Gerekli Sigortalılık Süresi |
|---|---|---|---|
| 4A (SSK) | 5000 - 5975 gün* | 50 - 60 yaş arası* | 20 yıl (kadın) / 25 yıl (erkek) |
| 4B (Bağ-Kur) | 9000 gün (25 yıl) | 58 (kadın) / 60 (erkek) | Yok |
| 4C (Emekli Sandığı) | 9000 gün | 58 (kadın) / 60 (erkek) | Yok |
*SSK’da prim günü ve yaş şartı, ilk işe giriş tarihine göre değişir.
Kritik Tarihler ve Detaylar
8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar:
Daha erken yaşta ve düşük primle emekli olabilirler.
- Kadınlar 20 yıl sigortalılık + 5000 gün,
- Erkekler 25 yıl sigortalılık + 5000 gün ile emekli olabilir.
8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 arası sigortalı olanlar:
- Kademeli yaş ve prim şartı geçerli (kademe kademe 58-60 yaşa çıkar).
- Prim gün sayısı: 5975 güne kadar çıkabilir.
1 Mayıs 2008 sonrası işe girenler:
- Kadınlar 58, erkekler 60 yaşından önce emekli olamaz.
- Kademeli olarak emeklilik yaşı 65’e kadar çıkıyor.
- Prim: En az 7200 gün (20 yıl), bazı durumlarda 9000 gün gerekebilir.
Doğum ve Askerlik Borçlanması
- Kadınlar: Her çocuk için 2 yıla kadar (toplam 3 çocuk – 6 yıl) borçlanabilir.
- Erkekler: Askerlik süreleri kadar prim borçlanması yapılabilir.
EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) Düzenlemesi
- 3 Mart 2023’te çıkan yasa ile yaş şartı kaldırıldı.
- İlk sigorta girişi 8 Eylül 1999 ve öncesi olanlar,
- Kadınsa 20 yıl – 5000 gün,
- Erkekse 25 yıl – 5000 günle
emekli olabiliyor.
Emekli Olmak İçin Ne Yapmalıyım?
- İlk sigortalı olduğun tarihi öğren.
- Kaç prim günün var, E-Devlet’ten bak.
- Sigorta kolunu (4A, 4B, 4C) kontrol et.
- Eksik gün varsa doğum/askerlik borçlanması yapabilirsin.
