ChatGPT:
Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), Türkiye’deki kayıt dışı ekonomiyle mücadelede önemli bir adım atarak, fiziksel ve sanal POS cihazlarının kullanımına ilişkin devrim niteliğinde bir düzenleme getirdi. Bu düzenleme, perakende mal ve hizmet satışı yapan mükelleflerin, kendi adlarına kayıtlı yeni nesil ödeme kaydedici cihazlar veya güvenli mobil ödeme sistemleri kullanmalarını zorunlu hale getiriyor. Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği taslağına göre, basit usule tabi mükellefler ve toptancılar gibi belirli istisnalar dışında bu zorunluluk tüm perakende sektörünü kapsayacak. Bu adım, başkasına ait POS cihazlarının kullanımını engelleyerek vergi kayıplarının önüne geçmeyi hedefliyor.
BAŞKA İŞLETMELERİN POS CİHAZLARI KULLANILAMAYACAK
GİB’in yaptığı açıklamalara göre, yapılan denetimlerde bazı mükelleflerin başka işletmelere ait POS cihazlarını kullanarak tahsilat yaptığı ve bu işlemlerin gelirlerin kayıt dışı kalmasına veya usulsüz gider kayıtlarına yol açtığı tespit edildi. Bu tür uygulamaları engellemek amacıyla hazırlanan yeni tebliğ taslağı, bu tür usulsüz işlemleri ortadan kaldırmayı amaçlıyor. Perakende satış yapan mükelleflerin, EFT-POS özelliği olan ve ödeme belgesi ile mali belgeyi tek bir fişte birleştiren yeni nesil ödeme kaydedici cihazları kullanması gerekecek. Alternatif olarak, güvenli mobil ödeme sistemlerine de geçiş yapabilecekler. Bu cihazlar, işlemlerin anlık olarak kayıt altına alınmasını sağlayarak şeffaflığı artıracak ve vergi kaçakçılığını azaltacak.
KAYIT DIŞI EKONOMİNİN ÖNÜNE GEÇİLECEK
Yeni düzenlemenin, ticari hayatın dinamiklerine uygun bir şekilde kayıt dışı işlemlerin önüne geçmeyi hedeflediği belirtiliyor. Mükelleflerin, kendi adlarına bankalar veya ödeme hizmet sağlayıcılarıyla yaptıkları üye iş yeri anlaşmaları çerçevesinde temin ettikleri POS cihazlarını kullanmaları zorunlu hale gelecek. Başka mükelleflere ait cihazların kullanımı yasaklanırken, bankalar ve ödeme hizmet sağlayıcıları tarafından seyyar EFT-POS cihazları da verilmeyecek. Bu düzenleme, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerde sıkça görülen "ortak POS" kullanımını sona erdirecek ve vergi denetimlerini daha etkili hale getirecek.
Bayilik sistemiyle çalışan işletmeler için sınırlı esneklikler de sunuluyor. Türkiye genelinde en az 30 bayisi bulunan ana firmalar, bayilik sözleşmesi ve belirli koşulları sağlamaları halinde, bayilerinin cihazlarına kendi POS uygulamalarını tanımlayabilecekler. Bu durumda, ödeme belgelerinde ana firmanın bilgileri yer alacak ve tahsilatlar GİB’e bildirilecek. Bu düzenleme, bayilik ağlarının ticari faaliyetlerini sürdürebilmesi için önemli bir kolaylık sağlarken, aynı zamanda şeffaflık ve denetim gerekliliklerini de koruyacak.
E-ticaret sektörüne yönelik özel düzenlemeler de taslakta yer alıyor. Yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanma zorunluluğu bulunan mükellefler, e-ticaret kapsamı dışındaki satışlarda sanal POS kullanamayacak. Ancak, e-ticaret platformlarında mal veya hizmet temini için sözleşme yapan veya sipariş alan hizmet sağlayıcıları, platformların sunduğu sanal POS’lar aracılığıyla tahsilat yapabilecek. Bu, e-ticaretin hızla büyüyen yapısına uygun bir düzenleme olarak dikkat çekiyor ve kayıt dışı işlemlerin bu alanda da önlenmesini hedefliyor.
Bankalar ve ödeme hizmet sağlayıcıları, yeni düzenlemeyle daha büyük bir sorumluluk üstlenecek. Bu kuruluşlar, sağladıkları cihaz ve sistemlerin yalnızca amaçlarına uygun şekilde kullanılmasını denetlemekle yükümlü olacaklar. GİB, bu kurumların düzenli raporlama yapmasını zorunlu kılarak, tahsilatların şeffaf bir şekilde izlenmesini sağlayacak. Uzmanlar, bu düzenlemenin vergi kayıplarını azaltmada etkili olabileceğini, ancak küçük işletmelerin yeni nesil cihazlara geçiş sürecinde maliyet ve adaptasyon zorluklarıyla karşılaşabileceğini belirtiyor.
Yeni tebliğin yürürlüğe girmesiyle, Türkiye’de ticari işlemlerin daha şeffaf ve denetlenebilir bir yapıya kavuşması bekleniyor. GİB tarafından yayımlanacak kılavuzlar, bu sürecin detaylarını netleştirecek ve mükelleflere yol gösterici olacak. Bu düzenleme, Türkiye’deki kayıt dışı ekonomiyi önlemeye yönelik önemli bir adım olarak görülüyor ve gelecekte vergi sisteminin daha adil ve şeffaf hale gelmesine katkı sağlayacak.
Kaynak: TRT Haber
