Karadeniz’in önemli şehirlerinden Samsun, sadece doğal güzellikleri ve tarihi yapılarıyla değil; aynı zamanda ilginç yer adlarıyla da dikkat çeker. Birçok mahalle ve köy isminin ardında geçmişe dayanan hikâyeler, tarihi olaylar ya da coğrafi özellikler yatıyor. İşte Samsun’daki bazı yerleşim yerlerinin anlamları ve kökenleriyle birlikte incelendiği bir derleme...
İlkadım İlçesi ve Çevresi
Kökçüoğlu
Bu mahallenin adı, Osmanlı döneminde bölgede yaşamış ve 'kök' boyalarla uğraşan bir zanaatkâr ailesinden gelmektedir. “Kökçü” boya işiyle uğraşan kişi anlamındadır.
Derecik
Adını mahalle içinden geçen küçük dereden alır. “Cik” eki küçültme anlamı katar; yani “küçük dere”.
Zeytinlik
Eskiden bölgede zeytinlik alanların olduğu, adını bu tarımsal özelliğinden aldığı bilinmektedir.
Atakum’da Dikkat Çeken İsimler
- Kurupelit: Adı, bölgedeki pelit (meşe palamudu) ağaçlarının yoğunluğuna ve bu ağaçların yapraklarının kurumasından dolayı halk arasında bu şekilde anılmasından gelir.
- Mimarsinan: Her ne kadar büyük Osmanlı mimarı Mimar Sinan’a atıf yapılsa da, mahallenin adı şehirleşme sürecinde verilen modern bir isimdir.
- Esenevler: 1990'lı yıllarda hızla gelişen bir yerleşim bölgesi olan bu mahalleye, yaşamın “esenlik” içinde sürmesini temsilen bu isim verilmiştir.
Tekkeköy ve Çarşamba’dan İlginç Örnekler
- Tekkeköy: Adını bölgede bir zamanlar var olan derviş tekkesinden alır. “Tekke” dini bir kurum, “köy” ise yerleşim anlamı taşır.
- Sütlüce: Bu ad, köyün süt üretimiyle meşhur olmasından gelir. Yerel halkın hayvancılık faaliyetleriyle bu isim zamanla yerleşmiştir.
- Çaltıburnu: “Çaltı”, dikenli fundalık anlamına gelirken, “burun” coğrafi olarak çıkıntılı kara parçası demektir. Adını doğal bitki örtüsünden alır.
Ladik, Bafra ve Diğer İlçeler
- Ladik: Antik dönemlerden gelen bir isimdir. Lidya-Ladik kelime benzerliği taşısa da, adının Bizans dönemine kadar gittiği bilinmektedir.
- Kolay (Bafra): İlginç bir yer adı olan Kolay, aslında "Kol Ay" yani “askerî kolun ayı” şeklinde eski bir askeri birlik yerleşiminden türemiş olabilir. Zamanla halk dilinde “Kolay”a dönüşmüştür.
- Engiz (19 Mayıs): Yunanca kökenli bir isim olduğu düşünülmektedir. Eski Rum yerleşimlerinin olduğu bu bölgede, adlar Türkçeleştirilmeden önceki hâllerini korumuştur.
Madde Madde Dikkat Çeken Diğer Yer İsimleri
- İlyasköy – Bir zamanlar bölgede yaşamış İlyas isimli bir şahsa atfen.
- Kıran – “Orman içi boşluk” anlamına gelir.
- Çetinkaya – “Çetin” (zor) ve “kaya” kelimelerinin birleşimi.
- Kurugökçe – Bölgedeki derelerin kuruması ve bir köy adı olan Gökçe ile birleşimi.
- Ayvacık – “Ayva” meyvesiyle ünlü bir yer olduğu için adını bu meyveden almıştır.
Kökenler Anlatıyor: Samsun’un Coğrafi ve Kültürel Hafızası
Yer adları, bir kentin hafızası gibidir. Samsun’da mahalle ve köy isimlerine baktığımızda, coğrafyanın yapısı, tarihî olaylar, tarım ürünleri ve halk kültürünün bu adlara nasıl yansıdığı açıkça görülür. Bu yönüyle Samsun’un yer isimleri, sadece tabelalarda değil, geçmişle kurulan canlı birer bağ olarak da değerlidir.
Daha fazla Samsun Haber için tıklayınız.
