📌 Samsun’un Altındaki Gizemler Ne Kadar Gerçek?
Samsun sadece Karadeniz’in en büyük şehirlerinden biri değil, aynı zamanda yüzeyin altına gizlenmiş, tam anlamıyla keşfedilmemiş gizemli yapılarla dolu bir şehir. Yıllardır konuşulan “Samsun’un altındaki tüneller” sadece şehir efsanelerinden mi ibaret, yoksa gerçekten tarih öncesinden gelen bir iz mi taşıyor?
🔍 Başaran Köyü’nde Keşfedilen 136 Basamaklı Tepen Deliği
Bafra’ya bağlı Başaran Köyü’nde 2012 yılında, köylüler tarafından bulunan ve yerel halkın “Tepen Deliği” adını verdiği yeraltı tüneli, bu söylentilerin en ciddi dayanaklarından biri oldu. Tam 136 basamakla inilen bu yapının, hem mimari yapısı hem de işçilik detaylarıyla Tunç Çağı’na kadar uzandığı düşünülüyor.
Arkeologlar tarafından yapılan ilk incelemelerde bu yapının Helenistik ve Roma dönemlerinde de aktif olarak kullanıldığına dair bulgular elde edildi. Tünelin içinde ve çevresindeki kayalık yapıda mezar olabileceği tahmin edilen oyuklar da dikkat çekiyor.
🕳️ Hayat Kaya Mağarası: Bilinen En Uzun Yeraltı Galerisi
Tepen Deliği’ne yaklaşık bir kilometre uzaklıkta bulunan Hayat Kaya Mağarası, Samsun’un bilinen en uzun mağarası olarak dikkat çekiyor. İçinde doğal su yolları, sarkıt ve dikitler, galeri sistemi ve hatta mini şelale bulunan bu mağara, adeta bir yeraltı şehri havası taşıyor.
Mağaranın girişinde insan eliyle şekillendirilmiş mimari izler, bunun sadece doğal bir oluşum değil, tarih boyunca aktif olarak kullanılan bir alan olduğunu düşündürüyor. Bugün dahi mağaranın içindeki bazı odalar hâlâ araştırmacıların ulaşamadığı yerler arasında.
🧱 Efsane mi Gerçek mi? Camileri Bağlayan Tünel İddiaları
Samsun’un bazı eski mahallelerinde, özellikle Kale Mahallesi, Saathane, Hançerli ve Ulugazi civarlarında halk arasında camiler arasında gizli geçitler olduğuna dair iddialar oldukça yaygın.
Bazı yaşlı Samsunlular, bu geçitlerin Osmanlı döneminde vakıf mallarını korumak, zor zamanlarda güvenli geçiş sağlamak veya din adamlarının iletişim kurmasını kolaylaştırmak amacıyla kullanıldığını söyler. Fakat bugüne kadar bu geçitlerin varlığını ispatlayan bilimsel bir kazı yapılmadı.
🛑 Gizli Girişler, Kapanan Kapılar ve Beton Duvardan İzler
Yerel halk, bazı bölgelerde çocukken girdikleri ama zamanla “duvar örülen” veya “girişleri kapatılan” tünellerden bahsediyor. Özellikle bazı cami bodrumlarında veya tarihi binaların mahzenlerinde “bir kapı vardı ama sonra kapatıldı” gibi söylemler oldukça yaygın.
Bu hikâyeler, şehirde organize bir tünel ağına dair inancı güçlendirse de bugüne kadar somutlaştırılamamış durumda.
🧭 Turizme Kazandırma Çabaları
Samsun Büyükşehir Belediyesi, özellikle Tepen Deliği ve Hayat Kaya Mağarası için turizm projeleri üzerinde çalışıyor. Bölgelerin ulaşımı, güvenliği ve aydınlatılması gibi konular için yatırım planları gündemde.
Eğer bu yapılar gün yüzüne çıkarılır ve ziyaretçilere açık hale getirilirse, Samsun turizminde yepyeni bir sayfa açılabilir.
⚔️ Askerî Amaçlı Kullanım Teorileri
Bazı tarihçiler, bu tünellerin Osmanlı döneminde askerî amaçlarla kullanılmış olabileceğini, özellikle deniz kıyısındaki stratejik bölgelerde topçu mevzilerine yeraltından cephane taşınması için yapıldığını iddia ediyor.
Bununla birlikte, İstiklal Savaşı dönemine ait bazı anılarda gizli geçitler aracılığıyla silah taşındığı söylentileri de geçiyor. Ancak bunlar da yine efsane seviyesinde kalıyor.
🧑🎓 Akademik Bakış: Daha Fazla Araştırmaya İhtiyaç Var
OMÜ’den bazı akademisyenler, Samsun’un altındaki bu yapıların ciddi şekilde araştırılması gerektiğini, özellikle jeoradar sistemleriyle yapılacak taramaların tarihi yapıların haritasını çıkarabileceğini belirtiyor.
Bu yapılar, sadece arkeolojik değil, aynı zamanda kültürel ve sosyolojik miras açısından da çok büyük bir potansiyel taşıyor.
🧩 Sonuç: Samsun’un Altındaki Tüneller Gerçek mi?
Elimizde olan veriler, Tepen Deliği ve Hayat Kaya Mağarası gibi yerlerin gerçek ve arkeolojik açıdan değerli yapılar olduğunu net şekilde gösteriyor. Fakat şehir genelini kapsayan organize bir “tünel ağı” için henüz elimizde yeterince güçlü bilimsel kanıt yok.
Yine de, halk arasında dolaşan hikâyeler, çocukluğunda bu yerleri görenlerin tanıklıkları ve henüz tam olarak araştırılmamış noktalar, Samsun’un yeraltı sırlarını çözmek için bizlere hâlâ büyük bir merak ve heyecan bırakıyor.
