Ekonomik kriz ve gelir kaybı, Türkiye’de tüketici davranışlarını kökten değiştirdi. TÜSİAD–EY Parthenon raporuna göre, her 10 tüketiciden 7’si alışverişte önceliği uygun fiyata verirken, kalite ikinci sıraya geriledi. Tüketicilerin üçte biri sadece zorunlu ihtiyaçlarını alıyor ve alışveriş tercihleri temel ürünlere kayıyor.
ÖZEL MARKALI ÜRÜNLER TERCİH EDİLİYOR
Son yıllarda marka bağlılığı belirgin şekilde azaldı. Fiyat baskıları, özel markalı ürünlerin tüketicilerin alışveriş sepetinde kalıcı bir yer edinmesini sağladı. 2025’in ilk altı ayında özel markalı ürünlerin harcama içindeki payı yüzde 22’ye ulaştı. TÜSİAD raporuna göre, tüketicilerin yüzde 58’i alışveriş yaptığı markaya bağlılık hissetmezken, taze gıdada yüzde 59’u özel markalı ürünleri tercih ediyor.
FİYAT VE KALİTE DENGEYE TAŞINIYOR
Hanehalkı gelirlerindeki düşüş, tüketicilerin kararlarını fiyat–kalite dengesi eksenine taşıdı. Rapora göre, tüketicilerin yüzde 67’si alışverişte en önemli kriter olarak uygun fiyatı belirtirken, ürün kalitesi 65 puanla ikinci sırada yer aldı. Daha yüksek fiyat ödeme isteği ise kalite ve güvenilirlikle ilişkilendiriliyor.
DİJİTAL KANALLAR KALICI HALE GELİYOR
TÜSİAD Yönetim Kurulu Üyesi İzzet Özilhan, dijitalleşmenin perakende sektörüne hız, verimlilik ve ölçülebilirlik kazandırdığını belirtti. Dijital kanalların fiziksel mağazalarla bütünleştiğini ve tüketici deneyimini kişiselleştirdiğini ifade eden Özilhan, e-ticaretin büyümesiyle son kilometre teslimat ve çevre dostu lojistiğin önem kazandığını vurguladı.
ÇEVRİMİÇİ ALIŞVERİŞİN YÜKSELİŞİ
Türkiye’de çevrimiçi alışveriş penetrasyonu 2019’da yüzde 34 iken, 2025 Ağustos itibarıyla yüzde 56’ya yükseldi. Son üç ayda çevrimiçi alışveriş yapanların oranı ise 2019’daki yüzde 23’ten 2024’te yüzde 39’a çıktı. Kadınlar daha sık ve düzenli alışveriş yaparken, erkekler daha yaygın biçimde dijital kanalları tercih ediyor. Tüm artışa rağmen tüketicilerin yüzde 44’ü hâlâ fiziksel mağazaları tercih ediyor, bu da çok kanallı stratejilerin önemini koruduğunu gösteriyor.
