2024 itibarıyla 25-34 yaş grubunda yükseköğretim mezun oranı yüzde 44,9’a yükseldi. Bu oran, 2008’de sadece yüzde 13,5’ti. Kadınlarda oran yüzde 48,9’a, erkeklerde ise yüzde 41,1’e ulaştı. 25 yaş üstü genel nüfusta ise üniversite mezun oranı yüzde 25,3 oldu.
Eğitim Süresi Uzadı
Türkiye genelinde 25 yaş üstü nüfusun ortalama eğitim süresi 9,5 yıl oldu. Bu süre Ankara’da 10,8 yıl ile en yüksek seviyeye çıkarken, Ağrı’da 7,5 yıl ile en düşük seviyede kaldı. Ankara’yı İstanbul, Eskişehir, Kocaeli ve İzmir takip etti.
Eğitimde Aile Etkisi Büyük
Ebeveynlerin eğitim düzeyi, çocukların yükseköğretim alma oranını doğrudan etkiliyor. Annesi yükseköğretim mezunu olan bireylerin yüzde 84,4’ü, babası yükseköğretim mezunu olanların ise yüzde 80,3’ü üniversite mezunu oldu. Eğitim düzeyi düştükçe çocukların üniversiteye gitme oranı da geriliyor.
Gelirler Arttı, Ama Yetmedi
Yükseköğretim mezunlarının yıllık ortalama esas iş gelirleri 2008’de 19 bin 77 TL iken, 2024’te yüzde 1524 artarak 309 bin 721 TL’ye ulaştı. Ancak asgari ücret aynı dönemde yüzde 2627 artınca, üniversite mezunlarının geliri asgari ücrete oranla düştü.
2008’de üniversite mezunlarının aylık geliri, asgari ücretin 2,55 katıydı. Bu oran 2023’te 1,32’ye, 2024’te ise 1,52’ye geriledi. Yani bir üniversite mezunu artık ortalama olarak sadece 1,5 asgari ücret kazanıyor.
Yükseköğretimde Yoksulluk Yükseldi
Yükseköğretim mezunlarının yoksulluk oranı da yıllar içinde arttı. 2008’de yüzde 1,3 olan oran, 2020’de yüzde 5,1 ile zirve yaptı. 2024’te ise yüzde 4,4 seviyesinde kaldı. Bu tablo, eğitimli kesimde gelir dağılımının bozulduğunu ortaya koyuyor.
