Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İslam Saruhan, Türkiye’de son yıllarda sıklıkla görülmeye başlayan kahverengi kokarcanın (Halyomorpha halys) bu yıl pik dönemine ulaştığını açıkladı. Saruhan, “Şu anda pik noktasına yaklaştık. Kahverengi kokarcayı bu kadar çok görmemizin sebebi budur. Zamanla azalacaktır” dedi.
Kahverengi kokarca, özellikle fındık başta olmak üzere birçok tarım ürününe zarar veriyor. Zararlının kışa dayanıklı olmaması nedeniyle soğuk aylar popülasyonu doğal yollarla azaltıyor; ancak Mart ve Nisan ayında kışlaklardan çıkan bireyler yeni sezon için ciddi tehdit oluşturuyor.
BİYOLOJİK MÜCADELE İLE POPÜLASYON KONTROL ALTINDA
Prof. Dr. Saruhan, istilacı türün Türkiye’ye girişinin üzerinden yaklaşık 6 yıl geçtiğini, popülasyonun artık pik noktasına ulaştığını söyledi. Saruhan, “Bu böcek, yüksek üreme kapasitesine sahip ve kendine has davranışları nedeniyle girdiği ülkelerden tamamen yok edilmesi neredeyse imkânsız. Ancak doğru yöntemlerle ürünlerimizi korumamız mümkün” ifadelerini kullandı.
Biyolojik mücadele kapsamında “samuray arısı” üretimi yapıldığı ve doğaya salındığı belirtiliyor. Bu faydalı böcek, kahverengi kokarcanın yumurtalarına parazitlenerek popülasyonun azalmasını sağlıyor. Saruhan, “Samuray arısı, kahverengi kokarcanın yumurtalarına parazitlenerek onun çoğalmasını engelliyor. Bu arı doğada çoğaldıkça kokarca popülasyonu da giderek azalacaktırr” dedi.
AMERAKİ ÖRNEĞİ
Saruhan, Amerika’nın kahverengi kokarca ile 35 yıldır mücadele ettiğini vurguladı. “Amerika, böceğin kışlaklara girmesini engelliyor. Çünkü soğuğa dayanıklı değil. Kışın dışarıda kalanlar ölüyor. Barınaklara, evlere girmesini engellemek çok önemli” şeklinde konuştu.
Kış ilaçlamasının etkili olmadığını belirten Saruhan, “Kışlaklara giren böceklerin zaten yüzde 50-80’i ölüyor. Asıl hedefimiz, Mart-Nisan aylarında kış uykusundan çıkan böcekler olmalı” dedi.
EVDE GÖRÜLENLER ZARARSIZ
Kamuoyunda evlere giren kokarcaların zararlı olduğuna dair yanlış algıya da değinen Saruhan, şunları söyledi:
“Evlere giren kahverengi kokarca böcekleri insanlara, evcil hayvanlara veya eşyalara zarar vermez. Isırmazlar, hastalık bulaştırmazlar. Ancak evde yok edilmeleri popülasyonun azalmasına katkı sağlar.”
Vatandaşlara bilinçli hareket etmeleri ve doğal dengeyi bozmadan biyolojik mücadele yöntemleriyle zararlının kontrol altına alınması tavsiye edildi.
