Türkiye’de dijital haber ekosisteminde en çok tartışılan konuların başında Google’ın arama sonuçlarında uyguladığı sıralama politikaları geliyor. Son dönemde yapılan algoritma güncellemeleriyle bağımsız medya kuruluşlarının içerikleri arka plana atılırken, ana akım medyanın haberleri üst sıralarda yer buluyor. Bu durum, haber çeşitliliğinin azalmasına ve kamuoyunun haber alma özgürlüğünün sınırlanmasına yol açıyor.
Bağımsız medya temsilcileri, saatler önceden yayınladıkları özgün içeriklerin dahi Google tarafından geri plana itildiğini, buna karşılık aynı haberin ana akım medya tarafından kopyalanarak paylaşıldığında üst sıralara taşındığını dile getiriyor. “Otorite” kriteri gerekçe gösterilse de bu sistemin büyük medya gruplarını avantajlı hale getirdiği belirtiliyor.
Google ise algoritmalarını içerik kalitesi, güvenilirlik ve kullanıcı etkileşimi kriterlerine göre düzenlediğini savunuyor. Ancak şeffaflık eksikliği ve büyük medya kuruluşlarının sürekli öne çıkarılması, “rekabet ihlali” iddialarını güçlendiriyor.
AI Overview endişesi
Google’ın yeni sunduğu AI Overview (Yapay Zeka Genel Bakış) özelliği de bağımsız medya için yeni bir tehdit olarak görülüyor. Kullanıcılara doğrudan özet bilgi sunan bu sistem, haber sitelerine tıklanma oranlarını azaltabilir. Uzmanlara göre bu durum, özellikle küçük ölçekli yayıncıların gelirlerini daha da düşürecek.
Rekabet Kurumu’nun yetkileri
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’a göre Rekabet Kurumu, pazar hâkimiyetinin kötüye kullanılmasını engellemek için geniş yetkilere sahip. Google’ın bağımsız medyaya yönelik rekabeti bozucu uygulamaları tespit edilirse:
Cironun %10’una kadar idari para cezası uygulanabiliyor.
Algoritmaların değiştirilmesi, şeffaflaştırılması gibi davranışsal tedbirler getirilebiliyor.
Üçüncü taraf erişimi sağlanarak rekabetçi denge kurulabiliyor.
Türkiye’de daha önce Google’a alışveriş reklamları ve yerel arama hizmetleri nedeniyle milyarlarca lira ceza kesilmişti.
Uzmanların görüşü
Dijital Hukuk Uzmanı Av. Büşra Demir, algoritmaların ticari sır kapsamında saklandığını ancak bu durumun rekabet hukukunda ciddi bir sorun oluşturduğunu belirterek, “Eğer belirli medya gruplarını avantajlı hale getiren bir düzenleme varsa, bu açık bir pazar hâkimiyeti kötüye kullanımıdır” dedi.
Medya Hukuku Uzmanı Prof. Dr. Cem Kaya ise, Avrupa Birliği’nde yürürlüğe giren Dijital Piyasalar Yasası (DMA) ile dev platformlara şeffaflık yükümlülüğü getirildiğini hatırlatarak, “Türkiye’de benzer bir yasal düzenleme yok. Bu nedenle Rekabet Kurumu’nun müdahalesi kritik önem taşıyor” değerlendirmesinde bulundu.
