Böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılan eGFR testi, kreatinin değerinden yararlanılarak böbreklerin kanı filtreleme kapasitesini hesaplayan temel bir ölçümdür. Bir dakikada süzülen kan miktarını gösteren eGFR, yaş, cinsiyet, vücut kitlesi ve kullanılan ilaçlar gibi pek çok değişkenden etkilenir. Bu nedenle böbrek fonksiyonlarındaki olası kayıpların izlenmesi için önemli bir kriter kabul edilir.
eGFR nedir?
eGFR, kandaki kreatinin seviyesine göre böbreklerin atıkları filtreleme hızını gösteren bir testtir. Glomerüller tarafından süzülen kan miktarı üzerinden hesaplanan bu değer, böbreklerin fonksiyonel durumunu belirlemek için kullanılır.
GFR (Glomerüler filtrasyon hızı) ne demektir?
GFR, böbreklerde bulunan glomerüllerin bir dakikada filtrelediği kan miktarını ifade eder. Vücuttaki fazla sıvıların, elektrolitlerin ve atık maddelerin atılmasında önemli bir rol oynayan bu ölçüm, böbrek hastalıklarının tanısında temel göstergelerden biridir.
eGFR değeri kaç olmalıdır?
Sağlıklı bireylerde eGFR değerinin 90 ml/dk/1.73 m² ve üzeri olması böbrek fonksiyonlarının normal olduğunu gösterir. Ancak bu değer;
-
Yaş
-
Cinsiyet
-
Vücut ağırlığı
-
Kullanılan ilaçlar
-
Yaşam tarzı
gibi faktörlere göre değişkenlik gösterebilir.
eGFR yüksekliği nedir?
eGFR’nin 90’ın üzerinde olması normal kabul edilse de bazı durumlarda böbreklerin hızlı çalıştığını gösterebilir. Diyabet veya hipertansiyon gibi kronik hastalıklarda bu değer yakından izlenmelidir.
eGFR düşüklüğü ne anlama gelir?
eGFR’nin düşük çıkması, böbreklerin süzme kapasitesinde azalma olduğunu gösterir. Bu durum;
-
Böbrek hasarı
-
Böbrek fonksiyon kaybı
-
İdrar yolu tıkanmaları
-
Yapısal bozukluklar
gibi sağlık sorunlarına işaret edebilir. Erken teşhis, kalıcı hasarın önlenmesi açısından kritik öneme sahiptir.
eGFR testi neden yapılır?
eGFR testi; böbrek fonksiyonları hakkında şüphe olduğunda, kronik hastalık takibinde veya böbrek hasarı değerlendirmesinde uygulanır. Özellikle şu durumlarda önerilir:
-
Gebelik
-
Diyabet
-
Hipertansiyon
-
Genetik risk
-
Sık idrar yolu enfeksiyonu
Hangibelirtilerde eGFR testi gerekir?
Böbrek fonksiyonlarındaki azalmayı gösteren bazı belirtiler şunlardır:
-
Sürekli yorgunluk
-
Mide bulantısı
-
İştahsızlık
-
Kaşıntı
-
Ödem
-
İdrar miktarında değişiklik
Bu belirtiler görüldüğünde eGFR testi talep edilebilir.





