2025 yaz aylarında kırmızı et fiyatlarında yaşanan düşüş, tüketici açısından olumlu bir gelişme gibi görünse de, üreticiler bu durumun sektör üzerindeki uzun vadeli etkilerinden endişe duyuyor. Ulusal Kırmızı Et Konseyi (UKON) verilerine göre, dana ve kuzu karkas kesim fiyatlarında belirgin bir gerileme söz konusu. Ancak bu düşüşün arkasındaki nedenler ve olası sonuçlar dikkatle analiz edilmelidir.
Kırmızı Et Fiyatlarındaki Düşüşün Nedenleri
Et fiyatlarındaki ani düşüşün başlıca sebepleri arasında şap hastalığı salgını, ithalat politikaları ve kesimhanelerde oluşan arz fazlası yer alıyor. 2025 yılı başlarında yayılan şap hastalığı, birçok hayvan pazarının kapanmasına yol açtı. Bu durum, üreticilerin hayvanlarını erken kesime göndermelerine neden oldu.
Ayrıca, Et ve Süt Kurumu (ESK) tarafından Polonya ve Fransa’dan yapılan karkas et ithalatı da yerli piyasada fiyatları ciddi şekilde baskıladı. UKON’un Temmuz 2025 raporuna göre:
İç Anadolu Bölgesi'nde dana karkas kesim fiyatı 446,60 TL’den 433,30 TL’ye geriledi.
Kuzu karkas fiyatı ise 456 TL’den 445 TL’ye düştü.
Şap Hastalığı ve Et Kalitesine Etkileri
Şap hastalığı, büyükbaş hayvanlarda görülen bulaşıcı bir viral enfeksiyondur. Bu hastalık, hayvanlarda kilo kaybı ve et kalitesinde düşüşe yol açar. Üreticiler, hastalığın yayılmasından korktukları için hayvanlarını erken kesime göndermektedir. Ancak bu yaklaşım, hayvanların tam olgunlaşmadan kesilmesine ve dolayısıyla et kalitesinde bozulma riskine yol açar. Veteriner otoriteleri, erken kesilen hayvanlardan elde edilen etin daha az yağlı, daha sert ve daha düşük besin değerine sahip olabileceği konusunda uyarılarda bulunuyor.
İthalatın Yerli Üretici Üzerindeki Baskısı
ESK’nın uyguladığı ithalat politikaları, özellikle küçük ve orta ölçekli üreticiler üzerinde ciddi baskı yaratıyor. Dış kaynaklı karkas et, piyasa fiyatlarını aşağı çekiyor ve yerli üreticilerin hayvanlarını maliyetin altında satmalarına neden oluyor.
Bu durum, yerli hayvancılık sektörünün sürdürülebilirliği açısından ciddi bir tehdit oluşturuyor. Sektör temsilcileri, uzun vadede dışa bağımlılığın artmaması için yerli üretimin teşvik edilmesi gerektiğini savunuyor.
Üreticilerden Tüketicilere Kalite Uyarısı
Et fiyatlarındaki düşüş tüketiciyi memnun etse de, üreticiler bazı riskler konusunda kamuoyunu uyarıyor. Kesim fiyatına satılan etler, erken kesim veya ithal ürün olabileceği için kalite açısından sorgulanmalıdır.
Türkiye Kasaplar Federasyonu, piyasada 18 TL’nin altında satılan bazı işlenmiş et ürünlerinin (örneğin sucuk) dana eti içermeyebileceğini belirtiyor. Tüketicilere, ürün etiketlerini dikkatlice okumaları ve güvenilir kasaplardan alışveriş yapmaları öneriliyor.
Erken Kesim ve Lezzet Kaybı
Erken kesim, etin organoleptik özelliklerini (lezzet, yumuşaklık, renk vb.) doğrudan etkiler. Henüz gelişimini tamamlamamış hayvanlardan elde edilen etler, özellikle restoranlar ve oteller gibi kaliteye önem veren işletmelerde sorun yaratabilir.
Ayrıca, erken kesim uygulaması etin saklanabilirlik süresini de kısaltabilir. Bu da hem ekonomik hem de sağlık açısından risk teşkil eder.
Fiyat Düşüşü Tüketiciye Ne Kadar Yansıyor?
Karkas fiyatlarındaki düşüş, tüketicilerin alışveriş yaptığı noktalarda aynı oranda hissedilmiyor. Örneğin:
Ankara’da kıyma fiyatı 730 TL’den 680 TL’ye geriledi.
Kuşbaşı fiyatı ise 820 TL’den 770 TL’ye indi.
İstanbul’da bazı kasaplarda 15-20 TL’lik düşüş gözlemlendi.
Ancak birçok üretici, bu indirimlerin tüketiciye yansımadığını ve perakende zincirleri ile aracıların fiyatları yüksek tutmaya devam ettiğini ifade ediyor. Tüketici Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu da bu konuda kamu denetiminin artırılması gerektiğini savunuyor.
Uzun Vadeli Riskler ve Sektörel Endişeler
Sektör uzmanları, şu an yaşanan fiyat düşüşünün geçici olduğunu ve birkaç hafta içinde tersine dönebileceğini belirtiyor. Erken kesim uygulamaları, ileride ciddi bir et arzı sorunu doğurabilir.
Eğer şap hastalığı kontrol altına alınamaz ve ithalat baskısı devam ederse, 2025 sonbaharına doğru kırmızı et fiyatlarında hızlı bir yükseliş yaşanabilir. Bu da hem üreticiyi hem de tüketiciyi yeniden zor durumda bırakabilir.
Kaliteli ve Güvenli Et İçin Bilinçli Tüketim Şart
Kırmızı et fiyatlarında yaşanan bu kısa vadeli düşüş, tüketici için ilk bakışta avantajlı görünebilir. Ancak sektörün bütününü ele aldığımızda, erken kesim ve ithalat baskısı gibi unsurların kalite, sürdürülebilirlik ve arz güvenliği açısından ciddi riskler barındırdığı açıktır. Tüketicilere düşen görev; bilinçli hareket etmek, ürün etiketlerini okumak ve güvenilir kaynaklardan alışveriş yapmaktır.
Yerli üretimi desteklemek ve sağlıklı gıdaya erişimi korumak için hem bireysel hem de kamusal düzeyde daha dengeli politikalar benimsenmelidir.
