Gün içinde defalarca yaptığımız esnemenin nedeni hakkında çoğumuzun bildiği şey yanlış olabilir. Gece televizyon izlerken, derste sıkılırken veya trafikte beklerken farkında olmadan esniyoruz. Peki, bu davranışın ardındaki gerçek sebep ne? Bilim insanları, esnemenin oksijen eksikliğiyle ilgili olmadığına dikkat çekiyor ve gerçek nedenin beynimize giden kan akışını artırmak ve sıcaklığı düzenlemek olduğunu söylüyor.
Esneme sadece insana özel değil
Esneme davranışı tüm omurgalılarda görülüyor; babunlardan orangutanlara, kuşlardan timsahlara kadar birçok canlı esniyor. Hatta bilim insanları, ilk çeneli balıklarda bile esneme benzeri hareketler gözlemlemiş.
Oksijen eksikliği teorisi yanlış
Johns Hopkins Üniversitesi’nden Andrew Gallup, çoğu insanın esnemenin oksijen seviyesini artırdığı yanılgısına kapıldığını belirtiyor. Araştırmalar, oksijen veya karbondioksit seviyelerindeki değişikliklerin esneme sıklığını etkilemediğini ortaya koydu.
Esneme beyne kan akışını artırıyor
Gallup’un araştırmalarına göre esneme, çeneyi açıp hızlı nefes verme hareketiyle beynimize giden arteriyel kan akışını ve venöz dönüşü hızlandırıyor. Böylece beynin daha verimli çalışmasına katkı sağlıyor.
Beyin ısısını düzenliyor
Esneme sırasında alınan derin nefes, ağız, dil ve burun yollarından geçen havanın soğutma etkisiyle beyin sıcaklığını düzenliyor. Ortam sıcaklığı arttığında esneme sıklığı da buna bağlı olarak değişiyor.
Hayvanlar da benzer şekilde esniyor
Beyinlerinde daha fazla nöron bulunan memeliler ve kuşlar daha uzun süre esniyor. Bu durum, esnemenin beynin uyanıklık durumunu düzenlemesine yardımcı olduğunu gösteriyor.
Uyanıklık ve bulaşıcı esneme
Esneme, uyku ve uyanıklık durumları arasında geçişi kolaylaştırıyor. Ayrıca esneme bulaşıcıdır: Başkasını gördüğümüzde ya da televizyonda izlediğimizde biz de esneriz. Bu mekanizma, sosyal türlerde grup uyanıklığını artırmaya yardımcı oluyor.
Özetle: Esneme beyniniz için faydalı
-
Oksijen eksikliğiyle ilgili değil
-
Beyne kan akışını artırıyor
-
Beyin ısısını düzenliyor
-
Sosyal türlerde bulaşıcı olarak grup uyanıklığını destekliyor
Böylece esneme, beynin daha verimli çalışmasına ve vücudun uyanık kalmasına katkı sağlayan hayati bir mekanizma olarak karşımıza çıkıyor.
