29 Ekim Dünya İnme Günü kapsamında Sağlık Bakanlığı’ndan dikkat çeken bir uyarı geldi. Bakanlık, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda “İnme, aniden gelişen ve hızlı müdahale gerektiren tıbbi bir acil durumdur” ifadesini kullanarak, erken teşhisin ve tedavinin önemine vurgu yaptı. Uzmanlar ise “İlk 4,5 saat içinde müdahale edilen her hasta, yeniden hayata tutunabilir” uyarısında bulundu.
İnme nedir? Neden olur?
Uzmanlara göre inme, beyin damarlarının tıkanması veya yırtılması sonucu oluşan ani bir beyin hasarıdır.
Kan akışının durması, beynin oksijen ve besin alımını engelleyerek kalıcı hasara yol açabilir.
Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nöroloji Kliniğinden Doç. Dr. Mehmet Demir,
“İnme, kalp krizi kadar acil bir durumdur ve halk arasında ‘beyin krizi’ olarak da bilinir.”
dedi.
İlk 4,5 saat hayati öneme sahip
Demir, inme geçiren hastalarda ilk müdahale süresinin tedavi başarısını doğrudan etkilediğini belirtti:
“İlk 4,5 saat içinde gelen uygun hastalara damar içi pıhtı çözücü tedavi uygulanabiliyor. Bazı durumlarda bu süre 6-24 saate kadar uzayabiliyor.”
Ancak geç kalınması, kalıcı felç ve beyin hücresi kaybı riskini ciddi şekilde artırıyor.
İnme belirtileri nelerdir?
Sağlık Bakanlığı ve uzmanlara göre inmenin en sık görülen belirtileri:
-
Yüzde ani eğilme veya asimetri
-
Konuşma bozukluğu veya konuşamama
-
Kolda veya bacakta ani güçsüzlük veya hissizlik
-
Görme bozukluğu
-
Ani denge kaybı veya baş dönmesi
Bu belirtiler fark edildiğinde vakit kaybetmeden 112 aranmalı ve hasta en yakın inme merkezine ulaştırılmalıdır.
FAST testi: Hayat kurtaran farkındalık yöntemi
Toplumda inme farkındalığını artırmak amacıyla kullanılan FAST testi, erken teşhisin en pratik yoludur:
-
F (Face): Yüzde eğilme var mı?
-
A (Arms): Kolları kaldırabiliyor mu?
-
S (Speech): Konuşması bozuk mu?
-
T (Time): Zaman kaybetmeden 112’yi arayın.
Demir, “FAST testi, öğretmenlerden aile bireylerine kadar herkesin kolayca uygulayabileceği bir yöntemdir. Her yıl binlerce kişinin hayatını kurtarabilir.” dedi.
İnme riskini artıran faktörler
İnmelerin yaklaşık %80’i damar tıkanıklığına bağlıdır. Doç. Dr. Demir’e göre başlıca risk faktörleri şunlardır:
-
Hipertansiyon
-
Diyabet
-
Kalp ve ritim bozuklukları
-
Yüksek kolesterol
-
Sigara kullanımı
-
Obezite
-
İleri yaş ve stresli yaşam tarzı
Bu faktörlerin kontrol altına alınması, inme riskini büyük ölçüde azaltıyor.
Tedavi süreci: 7/24 hazır inme merkezleri
Demir, Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesinde inme alarm sistemi ile tedavi sürecinin anında başladığını belirtti:
“Acil serviste inme alarmı verildiğinde nöroloji ve radyoloji ekipleri eş zamanlı çalışır. Tomografi çekilir, pıhtı çözücü tedavi ya da gerekirse trombektomi uygulanır.”
Hastalar daha sonra inme ünitesi veya yoğun bakımda izleniyor.
Erken rehabilitasyon iyileşmeyi hızlandırıyor
Hastanenin Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Kliniğinden Doç. Dr. İsmail Mert Zure, erken dönemde başlanan rehabilitasyonun iyileşme kalitesini belirlediğini vurguladı:
“Kas sertliği, eklem kısıtlılığı ve enfeksiyon gibi komplikasyonları önlemek için tedaviye erken başlamak çok önemli.”
Zure ayrıca beynin ilk haftalarda yeniden yapılanma kapasitesinin yüksek olduğunu ve bu dönemde doğru egzersizlerin kalıcı iyileşme sağladığını belirtti.
Teknolojiyle desteklenen inme rehabilitasyonu
Doç. Dr. Zure, son 10 yılda inme tedavisinde teknolojik gelişmelerin büyük rol oynadığını söyledi: Robotik yürüme sistemleri, güvenli yürüyüş pratiği sağlar. Robotik kol ve el sistemleri, kas fonksiyonlarını geri kazandırır. Sanal gerçeklik uygulamaları, rehabilitasyonu motive edici hale getirir.
“Bu sistemler, beynin öğrenme kapasitesini artırıyor ve hastanın tedaviye katılımını güçlendiriyor.” dedi.
Aile desteği iyileşmede belirleyici
Zure, inme rehabilitasyonunun uzun bir süreç olduğunu vurgulayarak,
“Motivasyon ve aile desteği, tıbbi tedavi kadar önemlidir.”
ifadesini kullandı.
