Balık sezonun açılmasıyla birlikte Diyetisyen Beyza Nur Gündüz balık tüketimi konusunda hamilelik dönemi için önemli açıklamalarda bulundu.Hamilelik döneminde beslenme, hem annenin sağlığı hem de bebeğin gelişimi açısından büyük önem taşıyor. Bu süreçte protein ve omega-3 açısından zengin olan balık, hem anne hem de bebek için önemli faydalar sunuyor. Ancak balığın türü, pişirme yöntemi ve tazeliği hamileler için kritik bir önem taşıyor. Peki, hamileler hangi balıkları güvenle tüketebilir ve nelere dikkat etmeliler? Diyetisyen Beyza Nur Gündüz'den önemli noktalar haberimizde.
Hamilelik döneminde balık tüketiminin bebek için önemi
Balık bir protein kaynağıdır; içinde birçok sağlıklı mineral ve vitamin bulundurur. İyot, selenyum, çinko, A ve B12 vitamini bunlar hem bağışıklık sistemi için hem beyin gelişimi, kemik gelişimi, tiroit sağlığı, hormon sağlığı için önemli noktalar. Yine, hamile kadınlarda bebeğin dokularının, organlarının, sistemlerinin gelişimi açısından anneye olduğu kadar bebeğe de yararlıdır. Bunun dışında bazı araştırmalar da balık yemenin annenin ruh sağlığında olumlu etkiler olduğunu göstermiş zaten.
Çiğ balık tüketimine dikkat
Çiğ balık veya az pişmiş balık tüketimi hamile kadınlar için riskli midir? Evet, risklidir çünkü çiğ balıkta ya da az pişmiş balıkta zararlı mikroorganizmalar ve kimyasal maddeler bulunabilir. Bakteri, parazit, civa gibi ağır metaller içerebilirler. Bir de tabii, hamilelik döneminde kişinin bağışıklık sistemi daha zayıftır; bu sebepten kaynaklı olarak vücut daha savunmasızdır. Bu yüzden de bulaşabilecek bakteri ve parazitten kendini ayıramayacağı için vücut, buna dikkat edilmelidir. Balığın iyi pişmiş olması önemlidir. Özellikle Salmonella bakterisi sadece balıkta değil; çiğ ette ve tavukta da bulunan bu bakteriye dikkat etmek gerekir.
Balık nasıl pişirilmeli?
Balığın pişirilme şekli besin değerini etkiler mi? Tabiki etkiler, genelde en sağlıklı yöntem olarak haşlama veya buharda pişirmeyi kullanırız. Izgara ya da fırında pişirme de kullanılabilir fakat genelde kızartma yöntemini tercih etmiyoruz. Hem besin değerini azaltır hem de yağ kullanacağımız için, kaloriyi ve enerjiyi arttırır.
Balığın pişirilme şekli besin değerini etkiliyor mu?
Tabiki, etkiler genelde en sağlıklı yöntem olarak haşlama veya buharda pişirmeyi kullanırız. Izgara ya da fırında pişirme de kullanılabilir; fakat genelde kızartma yöntemini tercih etmiyoruz. Hem besin değerini azaltır hem de yağ kullanacağımız için kaloriyi ve enerjiyi arttırır.
hamileler dikkat! Bu balıklar, civa ve ağır metaller içeriyor
Hangi balık türleri güvenli değildir dersek, biz hamile kadınların dip balıkları yemesini istemeyiz. Dip balıklarda civa ve ağır metaller çok fazla vardır. Örnek verecek olursak; kalkan, levrek, mezgit, istavritin dipte yaşayan türleri olabilir. Ton balığı belki dikkat edilmesi gereken, tüketilmemesi gereken balıklar arasında. Bir hamile haftada iki kez balık tüketmelidir; bu da toplam 400-500 gram aralığında olabilir., Kişi bunu kendine uygun porsiyonlara bölebilir.
Hamilelikte balık tüketimi ile ilgili sık yapılan yanlışlar!
Çiğ ya da az pişmiş balık tüketmek, bakteri ve parazit riskinden dolayı yapılabilecek hatalardan birisidir. Yine, yüksek civa içeren balıklar, genelde dip balıklar olur; bunları tüketmek yapılacak hatalardan biridir. Bebekte gelişim problemlerine, sinir sistemi ve beyin gelişimi gibi sorunlara yol açabilir.
Balık yağı kullanmak da riskli!
Bunun dışında balığı ya da balık yağı takviyesini fazla tüketmek, vücutta bazı problemlere yol açabilir. Omega-3 evet faydalıdır; ama fazla alındığında A vitamini fazlalığı riski yaratabilir ve kan sulandırıcı özelliği vardır. Bu yüzden hamileler dikkat etmelidir. Tabii ki sürekli aynı balığı yemek de doğru değildir; bunu çeşitlendirmek daha iyi olur.
Balığın faydaları nelerdir?
Balık çok güzel bir protein kaynağıdır. Protein, vücudumuz için oldukça önemli bir besin ögesidir. İçerdiği proteinin yanı sıra, içerdiği omega-3 yağ asitlerinden kaynaklı olarak kalp ve damar sağlığını olumlu yönde etkiler. Yine, kolesterol için de faydaları vardır. Beyin gelişimi için oldukça önemlidir; hafıza, konsantrasyon hatta göz sağlığına bile etkileri vardır, diyebiliriz. Kemik ve diş sağlığını destekler çünkü içerisinde kalsiyum vardır. Yine, osteoporoz riskini de azaltır. Bağışıklık sistemini güçlendirir, vücudu enfeksiyonlara karşı korumaya yardımcı olur. Kilo kontrolüne yardımcı olur; burada da şöyle dediğimiz gibi, kilo alıp verirken protein kaynaklarının alımı önemlidir ve balık da bir protein olduğu için kilo kontrolüne yardımcı bir elementtir.
Gündüz'den en sağlıklı balık açıklaması
Birçok balık protein ve besin ögeleri açısından zengindir. En faydalısını söyleyecek olursak, somon balığı diyebiliriz; cıva oranı düşüktür. Bunun yanında sardalya, alabalık, hamsi, bunlar da yararlı diyebileceğimiz balıklar arasında.
Balığın saklama koşulları da gündemimizdeydi
Tabii, soğuk zinciri bozmamak önemli; yani balığı aldıktan sonra sıcağa maruz bırakmamak önemli. Buzdolabına konulmalı. Hemen balığı buzdolabına koyduktan sonra bir iki gün içerisinde tüketmek sağlıklı olacaktır. Eğer balığı derin dondurucuya atacaksak, burada da tazeliğini koruması adına porsiyonlara bölüp kaplarda ya da dolap poşetlerinde buzlukta muhafaza edebilirsiniz. Dondurulmuş balıklar da genelde 3 ila 6 ay, 7 ay kadar saklanabilir. Yine, bir diğer önemli nokta, balığı oda sıcaklığında eritmemek; buzları çözdürmek bakteri üremesine sebep olabilir. Buzluktan çıkarıp buzdolabında buzunun erimesini beklenebilir. Tabii, yine balığı temizlerken, porsiyonlarken belki eldiven kullanılabilir ya da eller iyice yıkanmalıdır. Hijyen kuralları da oldukça önemli. Şöyle bir konu da var: Örnek veriyorum, bizler balığı kestiğimiz bıçak ve kesme tahtasını farklı bir domatesi, salatalığı kesmenizi istemeyiz; bakterilerin geçişi olabilir. Balığı diğer gıdalardan farklı şekilde, ayrı şekilde tutmak iyi olacaktır. Balığı satın alırken ya da yemeden önce kokusuna bakılabilir; eğer herhangi kötü bir koku ya da bir görünüş varsa, balık tüketilmemelidir. Taze balığı da şu şekilde anlarız: Genelde dışı parlak olur, rengi parlaktır. Kokladığınızda deniz kokusunu alırsınız. Taze balıkta eti böyle kendini salmış olmaz, daha diridir. Bu da dikkat edilmesi gereken diğer noktalardan bir tanesidir.
