Samsun’u anlatmak zordur. Çünkü Samsun, bir şehrin ötesinde bir karakterdir. Ne tamamen Karadenizlidir, ne de bütünüyle Anadolu. Ne İstanbul gibi gösterişlidir, ne de bir kasaba gibi içine kapanık. Samsun, kendi halinde bir ihtiyardır bazen; susar, ama bilir. Tam konuşacakken bir martı geçer, cümleyi yutar.
Samsun sabahları başka uyanır. Rıhtımda balıkçılar daha hava ağarmadan "rastgele" demeye başlar. Her sabah aynı yerde bekleyen simitçi, aynı ritüelle taşır sıcak simitleri. İlk vapur sesiyle şehrin yüreği atar. Gündelik hayatın koşuşturması başlamıştır ama herkesin göz ucunda Karadeniz’in o kararsız maviliği durur. Samsun'da deniz hep bir hatırlatmadır: “Ben buradayım, unutma.”
Ama Samsun sadece deniz değildir. Dağları da vardır, inadına yeşildir. Terme'nin pirinci, Vezirköprü'nün ahşabı, Ladik’in beyaz örtüsü, Havza'nın tarihi sıcağı... Hepsi birer hikâye anlatır, ama dinlemesini bilene. Çünkü bu şehir bağırmaz, susarak öğretir.
Bir çay ocağında oturursun mesela. Sıradan bir taburede, sıradan bir bardakta çay içersin. Ama o çaydan aldığın huzur, başka hiçbir yerde tadılmaz. Çünkü Samsun seni yormaz. Telaşsızdır. Sakinliğin değerini bilenler içindir Samsun.
Tabii eksikleri de çok. Hala bir kültür sanat hayatı tam anlamıyla filizlenemedi, hala birçok genç “başka şehirlerde” hayal kuruyor. Ama bu da Samsun’un gerçeği. Sessiz bir güç gibi bekliyor. Ne zaman ki kıymeti anlaşılır, o zaman boyunu gösterir. Çünkü Samsun asla fırsatçı olmadı. Acele etmedi. Yavaş yaşadı, ama sağlam durdu.
Ve unutmadan…
Bu şehir, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da ayak bastığı, bir milletin kaderini değiştirdiği yerdir. Bu tarih sadece geçmişin anısı değildir; Samsun için bir duruştur. Her yıl 19 Mayıs geldiğinde sokaklarda bir kıpırtı olur. Gençlerin gözleri parlar. Çünkü bu şehir bilir: Her başlangıç biraz Samsun kokar.
Sonuç mu?
Samsun, göç verilen ama ruhu göç etmeyen bir şehir. Deniziyle inatçı, dağıyla vakur, insanıyla kanaatkâr…
Yolu düşene kucak, unutanına sitemdir.
Samsun’u seversen; seni yormaz, ama hiç de bırakmaz.
