Diz ağrısı uzun süre yalnızca yaşlılıkla ilişkilendirilen bir sorun olarak görülüyordu. Ancak son yıllarda yapılan araştırmalar, bu problemin artık 20’li ve 30’lu yaşlardaki genç yetişkinlerde bile hızla arttığını ortaya koyuyor.
Obezite yükü dizleri zorluyor
ABD Sağlık Bakanlığı verilerine göre 2000–2017 yılları arasında, 45–64 yaş aralığında diz protezi ameliyatları %240 artış gösterdi. Uzmanlar bu artışı özellikle obeziteye bağlıyor. ABD’de yetişkinlerin %40’ından fazlası obez sınıfında. Her fazla kilo, yürüyüşten merdiven çıkmaya kadar günlük aktivitelerde dizlere ek yük bindiriyor. Bu da kıkırdakların hızla aşınmasına, iltihaplanmalara ve kronik ağrılara yol açıyor.
Sporun görünmeyen riski
Diz sağlığı açısından bir diğer risk ise yüksek tempolu sporlar. Özellikle ABD’de okul ve üniversite düzeyinde yaygın olarak yapılan yoğun antrenmanlar genç yaşta diz sakatlıklarını artırıyor. Kıkırdak dokusunun kendini yenileyememesi nedeniyle, genç yaşta alınan bir hasar yıllar içinde kalıcı diz sorunlarına dönüşebiliyor. Uzmanlar, bu tür tekrarlayan yaralanmaların ileride kireçlenme (osteoartrit) riskini yükselttiğini vurguluyor.
Çalışma hayatı ve yaşam tarzı
Masa başında uzun süre hareketsiz kalmak da diz sağlığını tehdit ediyor. Doktorlar, ofis çalışanlarına her gün en az bir saat tempolu yürüyüş veya bisiklet gibi aktiviteler önermekte. Ayrıca yanlış ayakkabı seçimi de diz eklemlerine zarar veriyor.
Korunma yolları
- Kilo kontrolü: Fazladan verilen her birkaç kilo bile dize binen yükü ciddi oranda azaltıyor.
- Kasları güçlendirme: Uyluk ve kuadriseps kaslarını çalıştıran egzersizler, diz eklemini destekliyor.
- Doğru ayakkabı: Uzun süre ayakta kalanlar için ortopedik destek sağlayan ayakkabılar öneriliyor.
- Erken müdahale: Ağrılar görmezden gelinmemeli. Fizik tedavi ve gerektiğinde artroskopi gibi erken çözümler, ileride protez ameliyatına gidişi önleyebiliyor.
Uzmanlardan uyarı
Osteoarthritis and Cartilage dergisinde yayımlanan bir çalışmada, 30 yaş civarındaki katılımcıların yarısından fazlasında diz kıkırdağında hasar belirtileri saptandı. Bu bulgular, diz ağrısının artık “yaşlılık hastalığı” değil, modern yaşamın bir yansıması olduğunu gösteriyor.
Sonuç olarak; aşırı kilo, yoğun spor ve hareketsiz yaşam tarzı birleşerek genç kuşaklarda diz sağlığını tehdit ediyor. Uzmanlara göre erken önlemler almak, hem ağrıların hem de ileride oluşabilecek ciddi cerrahi müdahalelerin önüne geçebilir.
